Research Article

Korean Journal of Plant Resources. 28 February 2019. 86-107
https://doi.org/10.7732/kjpr.2019.32.1.086

ABSTRACT


MAIN

  • 서언

  • 재료 및 방법

  • 결과 및 고찰

  •   관속식물상

  •   특산식물

  •   희귀식물

  •   식물구계학적 특정식물

  •   적색목록

  •   귀화식물

  •   유용식물

  •   특기할 만한 식물

  • 적요

서언

돌산도는 지리적으로 북위 34°37.5', 동경 127°46.0'에 위치하며, 행정구역상으로는 전라남도 여수시 돌산읍에 속한다. 여수반도의 동남쪽에 위치하며, 주변에 유인도인 송도와 금죽도, 무인도인 항대도와 서근도 등 19개의 섬들로 둘러싸여 있다. 해안선 길이는 127,46 ㎞, 면적은 72 ㎞2이고, 임야면적은 48 ㎞2로 섬의 66.5%가 임야로 이루어져 있다(Yeosu-si, 2018). 돌산도는 우두리 지역과 평정리 일대를 무슬포 해변이 연결하여 1개의 섬으로 이루어져 있다. 돌산도는 8개의 큰 산이 있다는 뜻으로 섬의 중앙에 해발 441 m의 최고봉인 봉황산이 있고, 서쪽에 천왕산(384.9 m), 봉수산(325 m), 수죽산(300 m), 북동쪽에 대미산(359.1 m), 천마산(271 m), 소미산(207.3 m), 남쪽에 금오산(323 m) 등 8개의 섬이 있다. 본 섬은 우리나라의 큰 섬 중에 하나로 도서지역 특유의 식물상과 생태계를 형성하며, 기암석의 경관이 수려할 뿐 만 아니라, 동백나무숲과 상록수림이 잘 보전되어 있다. 또한 금오산의 향일암 일대는 다도해상국립공원 지역으로서 문화재 자료 제 40호로 지정되어 있고, 돌산대교, 방죽포해수욕장, 향일암 등 유명 관광명소가 많아 관광객의 유입이 많은 섬이다. 조사지역은 한반도의 기후구 중 남부해양기후으로 최근 5년간 연평균 기온은 14.7℃, 연평균 강수량은 1,616.6 ㎜를 기록하였으며(Korea Forest Service, 2018), 한반도 식물상의 근거한 지역구분은 8개 아구중 남해안아구에 속하고(Lee and Yim, 1978), 기후대에 따른 식생군계 기준으로 난대지역에 속한다(Yim and Lee, 2005). 돌산도의 기존연구는 Lee (1969)에 처음 조사가 되었으며, Lee et al. (1973), Korea National Park Reseach Institute (2009), Park and Park (2010)에 수행된 바 있다. 그러나 기존 연구는 돌산도의 개괄적인 식물목록과 조사지역이 일부 국한된 조사로 증거표본이 제시되어 있지 않아 정확한 관속식물상을 파악하는데 어려움이 있다. 따라서 본 연구는 돌산도 지역의 식물상을 밝히고, 식물종의 효율적인 종 다양성 보존을 위한 식물구계학적등급종, 특산식물, 희귀식물 등을 파악하며, 그 식물지리학적 중요성을 논하는 데에 그 목적이 있다.

재료 및 방법

돌산도의 현지조사는 2017년 6월부터 2018년 3월까지 총 15회에 걸쳐 이루어졌다(Table 1). 조사범위는 여수시 돌산읍 돌산도 지역으로 채집경로는 Fig. 1과 같다. 봉황산(441 m)을 중심으로 천왕산(384.9 m)과 천마산(271 m), 대미산(359.1 m)과 소미산, 봉수산(325 m), 금오산(323 m)의 능선 지역을 조사하였으며, 무슬목 및 해변지역, 각 저수지 주변을 조사하였다. 조사 중에 확인된 모든 출현종을 채집하여 흡습지와 건조기를 이용하여 건조시켰으며, 확증표본은 국립수목원 산림생물표본관(KH)에 보관하였다. 학명과 국명은 국가표준식물목록(Korea National Arboretum and The Plant Taxonomic Society of Korea, 2007)을 따라 표기하였고, 동정된 식물 목록은 Engler의 분류체계(Melchior, 1964)에 따라 배열하였다. 과내에서는 알파벳 순서로 속명과 종명을 정리하였으며, 한국특산식물목록(Oh et al., 2005), 희귀식물목록(Korea National Arboretum, 2008a), 적색목록(National Institute of Biological Resources, 2012), 환경부 식물구계학적 특정식물목록(Ministry of Environment, 2012)을 근거로 식물목록을 작성하였다.

Table 1. Investigation dates and routes of the floristic study of Dolsando Island

No.  Date Investigation routes
1 Jun. 12. 17 A: Geumbong-sa → Bongyang town → Geumbong-sa
B: Dosilsamgeo-ri → Museulmok → Mt. Somi
2 Jun. 13. 17 A: Geumbong-ri → Mt. Bongsun → Gipeun-gol → Jeolteo-gol
3 Jun. 14. 17 A: Seokjeon-reservoir → Eunjeok-sa → Mt. Cheonwang
B: Gyedong town → Dumoou-ri → Bangjukpo seaside
C: Jakgokjaesamgeo-ri → Mt. Bon → Keunkkeut-lighthouse → Gyedong-gol
4 Jun. 15. 17 A: Bongyang-gogae → 400 highlands → Mt. Bonghwang → Seungwol-reservoir
B: Bonghwangsan Recreational Forest → Seongjuk-gol
C: Hyangiram ticket box → Hyangir-am → Mt. Geumo
D: Daebok-reservoir → Simjang-jae → Mt. Cheonwang → Simjang-jae
5 Aug. 29. 17 A: Hadong-reservoir → Woljeonsamgeo-ri → Woljeonpo
B: Museulmoksamgeo-ri → Mt. Somi → Anguljeon
6 Aug. 30. 17 A: Yullimchi → Mt. Bonghwang → Seongju-gol → Baekpo town
B: Bonghwangsan Recreational Forest → Seongjuk-gol
C: Bongyang-gogae → Mt. Bonghwangn road → 400 highlands → Mt. Bonghwangn road
D: Bongsu-reservoir → Mt. Bongsu → Bongsu-reservoir
7 Aug. 31. 17 A: Museulmok seaside → Dosilsamgeo-ri → Mt. Cheonma → Dosilsamgeo-ri
8 Sep. 20. 17 A: Dolsan elementary school → Eunjeok-sa → Sinbok-reservoir
B: Dosilsamgeo-ri → Mt. Daemi → Museulmok
9 Sep. 21. 17 A: Seongdu town seaside → Mt. Geumo → Hyangir-am samgeo-ri
B: Bonghwangsan Recreational Forest → Daebok-reservoir
10 Sep. 22. 17 A: Bonghwangsan Recreational Forest → Seongjuk-gol
B: Hyangiram ticket box → Hyangir-am → Mt. Geumo
C: Gyedong town → Dumun-ri → Bangjukpo beach
11 Sep. 23. 17 A: Jakgokjaesamgeo-ri → Mt. Bon → Gyedong-gol
12 Oct. 23. 17 A: Museulmok seaside → Dosilsamgeo-ri → Mt. Cheonma → Dosilsamgeo-ri
13 Oct. 24. 17 A: Bongyang-gogae → 400 highlands → Mt. Bonghwang → Seungwol-reservoir
B: Hyangiram ticket box → Hyangir-am → Geumo-bong view point
14 Mar. 15. 18 A: Museulmok seaside → Dosilsamgeo-ri → Mt. Cheonma
15 Mar. 16. 18 A: Bonghwangsan Recreational Forest → Seongjuk-gol
B: Bongsu-reservoir → Mt. Bongsu

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2019-032-01/N0820320110/images/kjpr_32_01_10_F1.jpg
Fig. 1.

Map of investigated area (left) and routes (right).

결과 및 고찰

관속식물상

본 연구에서 돌산도 지역에는 113과 338속 517종 1아종 49변종 3품종 총 570분류군이 확인되었다(Table 2, Appendix 1). 이는 국내 관속식물 4,071 (Lee, 1996)여종의 약 14%에 해당되며, 이중 양치식물은 9과 19속 35종 2변종의 총 37분류군(0.9%), 나자식물은 4과 6속 8종의 총 8분류군(0.2%)으로 확인되었다. 피자식물 중 쌍자엽식물은 89과 248속 368종 1아종 35변종 3품종의 총 407분류군(9.5%), 단자엽식물은 11과 65속 106종 12변종의 총 118분류군(2.7%)으로 나타났다. 멸종위기식물인 대흥란(Cymbidium macrorrhizum Lindl.)이 향일암 주변에 조사된 바 있었으나(Korea National Park Reseach Institute, 2009), 이번 조사에서는 확인하지 못하였다. 돌산도의 식물상 조사는 Lee et al. (1973)의해 186분류군, Park and Park (2010)에 의해 134분류군이 보고된 바 있으며, 본 조사에서 570분류군의 분포를 확인하였다. 이는 일부 국한된 범위에서 조사한 선행연구에 비해 돌산도의 거의 전 구간을 조사하여 많은 분류군이 조사되었다. 돌산도는 흑산도, 홍도 등과는 달리 비교적 전답이 많으나 남해 전역에 분포하는 대부분의 도서와 마찬가지로 평지보다 산지가 많다. 식생은 난온대 지역으로 동백나무(Camellia japonica), 후박나무(Machilus thunbergii) 등의 상록활엽수를 비롯한 난대림이 형성되어 있고(Lee, 1969), 갯취(Ligularia taquetii), 섬까치수염(Lysimachia acroadenia) 등 특기할 만한 식물들이 분포하고 있다. 특히 북방한계선이 제주도였던 남방계식물은 한반도의 기온상승과 함께 육지로의 북상하는 것을 확인 할 수 있다. 돌산도는 남부 도서지역의 학술적 중요성을 고려하여 지속적인 조사 연구가 필요할 것으로 사료된다.

Table 2. The number of vascular plants in Dolsando Island

Taxa Fam. Gen. Sp. Subsp. Var. For. Total
Pteriodophyta 9 19 35 0 2 0 37
Gymnospermae 4 6 8 0 0 0 8
Angiospermae 100 313 474 1 47 3 525
Dicotyledonae 89 248 368 1 35 3 407
Monocotyledonae 11 65 106 0 12 0 118
Total 113 338 517 1 49 3 570

특산식물

본 조사지역에서 확인된 570분류군 중 환경부가 지정한 한반도 고유종(National Institute of Biological Resources, 2015)은 10과 13속 16분류군이며, 산림청이 지정한 특산식물(Endemic plants)은 개족도리풀(Asarum maculatum), 변산바람꽃(Eranthis byunsanensis), 삼도하수오(Fallopia koreana) 등 총 10과 14속 18분류군이다(Table 3). 조사된 18분류군은 우리나라 특산식물 328분류군(Oh et al., 2005)의 5.5%에 해당된다.

Table 3. The list of endemic plants to Korea in Dolsando Island

Family Taxa MEz KFSy
Aristolochiaceae Asarum maculatum Nakai 개족도리풀
Caprifoliaceae Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey 병꽃나무
Compositae Ligularia taquetii (H.Lev. &Vaniot) Nakai 갯취
Ericaceae Rhododendron mucronulatum Turcz. 진달래
Leguminosae Indigofera koreana Ohwi 민땅비싸리
Lespedeza maritima Nakai 해변싸리
Lespedeza maximowiczii var. tomentella Nakai 털조록싸리
Vicia hirticalycina Nakai 나래완두
Liliaceae Hosta jonesii M.G.Chung 다도해비비추
Hosta minor (Baker) Nakai 좀비비추
Oleaceae Forsythia koreana (Rehder) Nakai 개나리
Polygonaceae Fallopia koreana B.U.Oh & J.G.Kim 삼도하수오
Ranunculaceae Eranthis byunsanensis B.Y.Sun 변산바람꽃
Hepatica insularis Nakai 새끼노루귀
Thalictrum actaefolium var. brevistylum Nakai 은꿩의다리
Thalictrum uchiyamai Nakai 자주꿩의다리
Saxifragaceae Chrysosplenium pilosum var. fulvum (N.Terracc.) H. Hara 흰괭이눈
Theaceae Stewartia pseudocamellia Maxim. 노각나무
zME: Ministry of Environment, 2012; yKFS: Korea Forest Service, 2015.

희귀식물

돌산도에서 조사된 희귀식물은 총 4분류군으로 국립수목원에서 지정한 희귀식물(Korea National Arboretum, 2008a) 571분류군의 0.7%에 해당한다. 위기종(Endangered Species, EN)으로 백양꽃(Lycoris sanguinea var. koreana)과 백운기름나물(Peucedanum hakuunense) 2분류군, 취약종(Vulnerable, VU)으로 왜박주가리(Tylophora floribunda)와 갯취(L. taquetii) 2분류군을 확인하였다(Table 4).

Table 4. The list of rare plants in Dolsando Island

Criteriaz Taxa
EN Lycoris sanguinea var. koreana (Nakai) T.Koyama 백양꽃
Peucedanum hakuunense Nakai 백운기름나물
VU Tylophora floribunda Miq. 왜박주가리
Ligularia taquetii (H.Lev. & Vaniot) Nakai 갯취
zCriteria: EN (Endangered Species), VU (Vulnerable Species).

식물구계학적 특정식물

환경부지정 식물구계학적 특정식물종은 51과 80속 82종 8변종 총 90분류군으로 돌산도에서 확인된 전체 분류군의 16%에 해당한다(Table 5). I등급종은 번행초(Tetragonia tetragonoides), 대팻집나무(Ilex macropoda) 등 46분류군, II등급종은 연복초(Adoxa moschatellina), 실거리나무(Caesalpinia decapetala) 등 12분류군, Ⅲ등급종은 노각나무(Stewartia pseudocamellia), 남오미자(Kadsura japonica) 등 25분류군, Ⅳ등급종은 백양꽃(Lycoris sanguinea var. koreana), 갈사초(Carex ligulata) 등 6분류군, Ⅴ등급종은 갯취(Ligularia taquetii) 1분류군이 확인되었다. 갯취는 돌산도의 봉황산의 남서쪽 사면에서 수백개체가 군락을 이루어 자생하고 있다.

Table 5. The list of floristic regional indicator plants specially designated by the Ministry of Environment

Grade Taxa Taxa
Tetragonia tetragonoides (Pall.) Kuntze 번행초 Lemmaphyllum microphyllum C.Presl 콩짜개덩굴
Ilex macropoda Miq. 대팻집나무 Lepisorus onoei (Franch. & Sav.) Ching 애기일엽초
Hedera rhombea (Miq.) Bean 송악 Lysimachia mauritiana Lam. 갯까치수염
Asarum maculatum Nakai 개족도리풀 Pteris multifida Poir. 봉의꼬리
Tylophora floribunda Miq. 왜박주가리 Anemone raddeana Regel 꿩의바람꽃
Euonymus japonicus Thunb. 사철나무 Rubus hirsutus Thunb. 장딸기
Chloranthus fortunei (A.Gray) Solms 옥녀꽃대 Dictamnus dasycarpus Turcz. 백선
Cyrtomium fortunei J.Sm. 쇠고비 Orixa japonica Thunb. 상산
Dryopteris erythrosora (D.C.Eaton) Kuntze 홍지네고사리 Meliosma myriantha Siebold & Zucc. 나도밤나무
Thelypteris glanduligera (Kunze) Ching 사다리고사리 Populus davidiana Dode 사시나무
Elaeagnus macrophylla Thunb. 보리밥나무 Kadsura japonica (L.) Dunal 남오미자
Euphorbia pekinensis Rupr. 대극 Lygodium japonicum (Thunb.) Sw. 실고사리
Mallotus japonicus (Thunb.) Muell. Arg. 예덕나무 Euscaphis japonica (Thunb.) Kanitz 말오줌때
Cynodon dactylon (L.) Pers. 우산잔디 Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc. 비자나무
Lophatherum gracile Brongn. 조릿대풀 Camellia japonica L. 동백나무
Machilus thunbergii Siebold & Zucc. 후박나무 Eurya japonica Thunb. 사스레피나무
Allium tuberosum Rottler ex Spreng. 부추 (식재) Grewia parviflora Bunge 장구밤나무
Hosta minor (Baker) Nakai 좀비비추 Celtis biondii Pamp. 폭나무
Veratrum oxysepalum Turcz. 박새 Hemiptelea davidii (Hance) Planch. 시무나무
Ficus erecta Thunb. 천선과나무 Ulmus parvifolia Jacq. 참느릅나무
Ardisia japonica (Thunb.) Blume 자금우 Nanocnide japonica Blume 나도물통이
Ligustrum japonicum Thunb. 광나무 Vitex rotundifolia L.f. 순비기나무
Pittosporum tobira (Thunb.) W.T.Aiton 돈나무 Cayratia japonica (Thunb.) Gagnep. 거지덩굴
Adoxa moschatellina L. 연복초 Chionanthus retusus Lindl. & Paxton 이팝나무
Trachelospermum jasminoides var. pubescens Makino 털마삭줄 Plantago camtschatica Cham. ex Link 개질경이
Melothria japonica (Thunb.) Maxim. ex Cogn. 새박 Crypsinus hastatus (Thunb.) Copel. 고란초
Thelypteris torresiana var. calvata (Baker) K.Iwats. 각시고사리 Zanthoxylum planispinum Siebold & Zucc. 개산초
Caesalpinia decapetala (Roth) Alston 실거리나무 Angelica tenuissima Nakai 고본
Polygonatum falcatum A.Gray 진황정 Caryopteris incana (Thunb.) Miq. 층꽃나무
Viburnum odoratissimum var. awabuki (K.Koch) Zabel ex Rumpler 아왜나무
Lapsanastrum humile (Thunb.) J.H.Pak & K.Bremer 그늘보리뺑이 Vigna vexillata var. tsusimensis Matsum. 돌동부
Trichosanthes kirilowii var. japonica Kitam. 노랑하늘타리 Veratrum nigrum var. ussuriense Lose.f. 참여로
Juniperus chinensis L. 향나무 (식재) Melia azedarach L. 멀구슬나무
Carex gifuensis Franch. 애기감둥사초 Ficus oxyphylla Miq. ex Zoll. 모람
Dryopteris gymophylla (Baker) C.Chr. 금족제비고사리 Fallopia koreana B.U.Oh & J.G.Kim 삼도하수오
Dryopteris varia (L.) Kuntze 족제비고사리 Lysimachia acroadenia Maxim. 섬까치수염
Elaeagnus glabra Thunb. 보리장나무 Eranthis byunsanensis B.Y.Sun 변산바람꽃
Phaenosperma globosa Munro ex Benth. 산기장 Sageretia theezans (L.) Brongn. 상동나무
Polypogon monspeliensis (L.) Desf. 갯쇠돌피 Prunus mandshurica (Maxim.) Koehne 개살구나무
Salvia japonica Thunb. 둥근배암차즈기 Stewartia pseudocamellia Maxim. 노각나무
Indigofera pseudotinctoria Matsum. 낭아초 Sanicula tuberculata Maxim. 애기참반디
Rhynchosia acuminatifolia Makino 큰여우콩 Callicarpa mollis Siebold & Zucc. 새비나무
Lycoris sanguinea var. koreana (Nakai) T.Koyama 백양꽃 Hosta jonesii M.G.Chung 다도해비비추
Thuja orientalis L. 측백나무 (식재) Ligustrum quihoui var. latifolium Nakai 상동잎쥐똥나무
Carex ligulata Nees 갈사초 Microlepia marginata (Panz.) C.Chr. 돌잔고사리
Ligularia taquetii (H.Lev. & Vaniot) Nakai 갯취

적색목록

적색목록에 속하는 관속식물은 총 8분류군으로 국립생물자원관에서 지정한 적색목록(National Institute of Biological Resources, 2012) 544분류군의 1.4%에 해당한다(Table 6). 돌산도에서 확인된 적색목록에 속하는 관속식물은 취약종(Vulnerable, VU)으로 향나무(Juniperus chinensis), 갯취(L. taquetii), 백양꽃(L. sanguinea var. koreana) 등 4분류군, 미평가종(Not Evaluated, NE)는 갈사초(C. ligulata var. austrokoreensis) 등 3분류군, 자료부족종(Data Deficient, DD)은 백운기름나물(P. hakusanensis)이 확인되었다.

Table 6. Red list of endangered plants in Dolsando Island

Criteriaz Taxa
VU Juniperus chinensis L. 향나무 (식재)
Ligularia taquetii (H.Lev. & Vaniot) Nakai 갯취
Lycoris sanguinea var. koreana (Nakai) T.Koyama 백양꽃
Thuja orientalis L. 측백나무 (식재)
NE Carex ligulata Nees var. austrokoreensis Ohwi 갈사초
Asarum maculatum Nakai 개족도리풀
Tylophora floribunda Miq. 왜박주가리
DD Peucedanum hakusanensis Nakai 백운기름나물
zCriteria: VU (Vulnerable), NE (Not Evaluated), DD (Data Deficient).

귀화식물

생태계교란생물인 돼지풀(Ambrosia artemisiifolia)과 서양금혼초(Hypochaeris radicata), 애기수영(Rumex acetosella) 등 3분류군과 유럽점나도나물(Cerastium glomeratum)과 털별꽃아재비(Galinso gaciliata) 등을 비롯하여 총 55분류군의 귀화식물을 확인하였다(Table 7). 한반도에 분포하는 귀화식물 321분류군(Park, 1995)의 17.2%에 해당한다. 이는 산림 내 귀화율 노추산 4.7% (Kim et al., 2017), 능경봉 6.6% (Kim et al., 2015) 보다 높게 확인된 것으로 연륙교를 통한 차량통행, 돌산도 내 도로공사, 숙박시설 개발 등으로 인한 귀화식물이 유입된 것으로 판단된다.

Table 7. The list of invasive species in Dolsando Island

Family Taxa Family Taxa
Caryophyllaceae Cerastium glomeratum Thuill. 유럽점나도나물 Cruciferae Brassica juncea (L.) Czern. 갓
Chenopodiaceae Chenopodium album L. 흰명아주 Lepidium apetalum Willd. 다닥냉이
Lepidium virginicum L. 콩다닥냉이
Chenopodium ficifolium Smith 좀명아주
Thlaspi arvense L. 말냉이
Chenopodium glaucum L. 취명아주
Gramineae Agropyron repens (L.) P.Beauv. 구주개밀
Compositae Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀
Bromus mollis L. 털참새귀리
Aster subulatus Michx. 비짜루국화
Bromus unioloides H.B. & K. 큰이삭풀
Aster subulatus var. sandwicensis A.G.Jones
큰비짜루국화
Dactylis glomerata L. 오리새
Festuca arundinacea Schreb. 큰김의털
Bidens frondosa L. 미국가막사리
Lolium multiflorum Lam. 쥐보리
Bidens pilosa L. 울산도깨비바늘
Lolium perenne L. 호밀풀
Chrysanthemum leucanthemum L. 불란서국화
Panicum dichotomiflorum Michx. 미국개기장
Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초
Leguminosae Amorpha fruticosa L. 족제비싸리
Conyza sumatrensis E.Walker 큰망초
Astragalus sinicus L. 자운영
Coreopsis lanceolata L. 큰금계국
Trifolium repens L. 토끼풀
Crassocephalum crepidioides (Benth.) S. Moore
주홍서나물
Malvaceae Abutilon theophrasti Medicus 어저귀
Malva neglecta Wallr. 난쟁이아욱
Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물 Sida spinosa L. 공단풀
Molluginaceae Mollugo verticillata L. 큰석류풀
Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초
Onagraceae Oenothera biennis L. 달맞이꽃
Erigeron strigosus Muhl. 주걱개망초
Oxalidaceae Oxalis articulata Sabigny 덩이괭이밥
Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비
Galinsoga parviflora Cav. 별꽃아재비 Papaveraceae Papaver rhoeas L. 개양귀비
Hypochaeris radicata L. 서양금혼초 Phytolaccaceae Phytolacca americana L. 미국자리공
Senecio vulgaris L. 개쑥갓 Polygonaceae Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴
Sonchus asper (L.) Hill 큰방가지똥 Rumex acetosella L. 애기수영
Sonchus oleraceus L. 방가지똥 Rumex crispus L. 소리쟁이
Tagetes minuta L. 만수국아재비 Rumex nipponicus Franch. & Sav. 좀소리쟁이
Taraxacum officinale Weber 서양민들레 Rumex obtusifolius L. 돌소리쟁이
Convolvulaceae Cuscuta pentagona Engelm. 미국실새삼 Scrophulariaceae Veronica persica Poir. 큰개불알풀

유용식물

조사된 돌산도의 570분류군의 이용성과 활용성을 확인하였다(Fig. 2). 이 중 목초용이 194분류군(30%)으로 가장 높게 조사되었으며, 순차적으로 식용 188분류군(29.1%), 약용 168분류군(25%), 용재용 59분류군(9.1%), 목재용 17분류군(2.6%), 염료용 6분류군(2.5%), 섬유용 6분류군(0.9%)으로 산업용 4분류군(0.6%)이 가장 낮게 나타났다(Fig. 2).

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2019-032-01/N0820320110/images/kjpr_32_01_10_F2.jpg
Fig. 2.

Usage of vascular plants distribution in Dolsando Island.

특기할 만한 식물

제주도에만 자생하는 것으로 알려져 있는 깃돌잔고사리(Microlepia× bipinnata)는 돌산도의 향일암 북쪽사면에서 소수의 개체가 확인되었다. 한반도 내륙지역에서 발견된 것은 이번이 처음이다. 돌잔고사리와 겹돌잔고사리의 잡종으로 보는 견해도 있어(Korea National Arboretum, 2008b; Korean Fern Society, 2005; Lee and Lee, 2015) 추후 추가적인 연구가 필요한 종이다. 갯취(L. taquetii)는 식물구계학적등급(Ⅴ)으로 지정되어 있으며, 산림청 특산식물, 취약종(VU)으로 지정되어 있다. 제주도와 남해 거제도의 일부 지역에서 제한적으로 분포하는 종으로 자생지와 개체수가 많지 않다. 그러나 돌산도의 갈미봉에서 봉황산 남서쪽 능선에서 수천 개체가 큰 군락을 이루고 있으며(Fig. 3-A), 이는 국내 최대 자생지로 판단된다. 섬까치수염(L. acroadenia)은 식물구계학적등급(Ⅲ)으로 제주도와 대만, 일본에서 분화한 식물로 제주도가 그 분포의 북방한계인 종이었으나(Im, 1992), 봉황산의 북동쪽 사면의 산림하에 소수의 개체가 조사되면서 내륙의 자생지가 추가 확인되었다(Fig. 3-B). 백운기름나물(P. hakuunens)은 위기종(EN)으로 전남과 경남 도서지역에 주로 분포하는 종이다. 봉화산, 봉수산, 천황산, 은적사 등 소수 개체가 돌산도 지역에 산생하고 있다(Fig. 3-C). 변산바람꽃(E. byunsanensis)은 특산식물로 약관심종(LC)로 지정된 종이다. 최초로 전북 변산지역에서 발견되어 보고된 종으로 이후 여러 지역에서 발견되고 있으며, 봉황산자연휴양림 계곡부에서 다수 개체가 확인되었다(Fig. 3-D). 백양꽃(L. sanguinea var. koreana)은 위기종(EN), 식물구계학적등급(Ⅴ)으로 전라도 및 경남 도서지역에 분포하는 종이다. 돌산도의 봉황산 임도 주변 및 북동쪽 계곡에서 확인되었다(Fig. 3-E). 다도해비비추(Hosta jonesii)는 화피의 광통부가 부풀어 있는 것이 대마도비비추(H. tsushimensis N. Fujita)와 구분되며(Jo, 2017), 식물구계학적등급(Ⅳ), 특산식물이다. 남해 도서지역에 제한적으로 분포하며, 봉황산의 북동쪽 계곡, 향일암, 봉수산 등의 그늘진 사면에서 다도해비비추 군락이 조사되었다(Fig. 3-F).

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2019-032-01/N0820320110/images/kjpr_32_01_10_F3.jpg
Fig. 3.

The remarkable plants of Dolsando Island in Korea (A. Microlepia× bipinnata; B. Lysimachia acroadenia; C. Peucedanum hakuunense; D. Eranthis bynsanensis; E. Lycoris sanguinea var. koreana; F. Hosta jonesii).

적요

본 연구는 전라남도 여수시 돌산읍에 위치하는 돌산도의 관속식물상을 조사하고 분포가 확인된 주요 식물에 대해 논의하였다. 현지조사는 2017년부터 2018년까지 총 15회에 걸쳐 수행되었으며, 이에 대한 증거표본은 국립수목원 산림생물표본관(KH)에 소장하였다. 분포가 확인된 관속식물은 113과 338속 517종 1아종 49변종 3품종 총 570분류군이다. 이중 한국특산식물은 개족도리풀 등 18분류군을 확인되었으며, 환경부지정 식물구계학적특정식물종은 V-I등급으로 총 90분류군이 조사되었다. 희귀식물은 위기종(EN)인 백양꽃 1분류군을 포함하여 총 4분류군이며, 적색목록에 속하는 관속식물은 취약종(VU) 갯취 등 총 8분류군이다.

Appendix

Appendix 1. Flora of Dolsando Island

No. Taxa Korean name Voucher number
Selaginellaceae
1 Selaginella tamariscina (P.Beauv.) Spring 부처손 Sun201706067
Ophioglossaceae
2 Sceptridium ternatum (Thunb.) Lyon 고사리삼 KH0553
Osmundaceae
3 Osmunda japonica Thunb. 고비 Sun201706006
Schizaeaceae
4 Lygodium japonicum (Thunb.) Sw. 실고사리 KH0496
Pteridaceae
5 Dennstaedtia hirsuta (Sw.) Mett. ex Miq. 잔고사리 KH0495
6 Dennstaedtia wilfordii (T.Moore) H.Christ 황고사리 Sun201706023
7 Microlepia x bipinnata (Makino) Shimura 깃돌잔고사리 Sun201706303
8 Microlepia marginata (Panz.) C.Chr. 돌잔고사리 여수시(돌산도)-100406-056
9 Pteridium aquilinum var. latiusculum (Desv.) Underw. ex Hell. 고사리 P170038
10 Pteris multifida Poir. 봉의꼬리 Sun201706009
Davalliaceae
11 Davallia mariesii T.Moore ex Baker 넉줄고사리 Sun201706014
Aspleniaceae
12 Asplenium incisum Thunb. 꼬리고사리 Sun201706032
Dryopteridaceae
13 Cyrtomium devexiscapulae (Koidz.) Ching 긴잎도깨비쇠고비 HJ170062
14 Cyrtomium falcatum (L.f.) C.Presl 도깨비쇠고비 Sun201706012
15 Cyrtomium fortunei J.Sm. 쇠고비 Sun201706013
16 Dryopteris bissetiana (Baker) C.Chr. 산족제비고사리 Sun201706100
17 Dryopteris chinensis (Baker) Koidz. 가는잎족제비고사리 Sun201706044
18 Dryopteris erythrosora (D.C.Eaton) Kuntze 홍지네고사리 Sun201706036
19 Dryopteris gymophylla (Baker) C.Chr. 금족제비고사리 Sun201706166
20 Dryopteris hikonensis (H.Ito) Nakaike 큰족제비고사리 KH0431
21 Dryopteris hondoensis Koidz. 큰홍지네고사리 KH0577
22 Dryopteris lacera (Thunb.) Kuntze 비늘고사리 Sun201706283
23 Dryopteris medioxima Koidz. 반들지네고사리 KH0429
24 Dryopteris sacrosanta Koidz. 애기족제비고사리 Sun201706080
25 Dryopteris saxifraga H.Ito 바위족제비고사리 Sun201706414
26 Dryopteris varia (L.) Kuntze 족제비고사리 Sun201706045
27 Polystichum tripteron (Kunze) C.Presl 십자고사리 KH0850
28 Thelypteris decursivepinnata (H.C.Hall) Ching 설설고사리 KH0439
29 Thelypteris glanduligera (Kunze) Ching 사다리고사리 Sun201706127
30 Thelypteris japonica (Baker) Ching 지네고사리 KH0400
31 Thelypteris torresiana var. calvata (Baker) K.Iwats. 각시고사리 Sun201706020
32 Athyrium niponicum (Mett.) Hance 개고사리 KH0634
33 Asplenium yokoscense (Franch. & Sav.) H.Christ 뱀고사리 KH0571
34 Deparia japonica (Thunb.) M.Kato 진고사리 Sun201706302
Polypodiaceae
35 Crypsinus hastatus (Thunb.) Copel. 고란초 KH0594
36 Lemmaphyllum microphyllum C.Presl 콩짜개덩굴 KH0388
37 Lepisorus onoei (Franch. & Sav.) Ching 애기일엽초 KH0843
Pinaceae
38 Pinus densiflora Siebold & Zucc. 소나무 Sun201706141
39 Pinus thunbergii Parl. 곰솔 여수시(돌산도)-100406-020
Taxodiaceae
40 Cryptomeria japonica (L.f.) D.Don 삼나무 Sun201706003
Cupressaceae
41 Chamaecyparis obtusa (Siebold & Zucc.) Endl. 편백 Sun201706455
42 Juniperus chinensis L. 향나무 Sun201706343 (식재)
43 Juniperus rigida Siebold & Zucc. 노간주나무 KH0729
44 Thuja orientalis L. 측백나무 Sun201706028 (식재)
Taxaceae
45 Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc. 비자나무 KH0410
Juglandaceae
46 Platycarya strobilacea Siebold & Zucc. 굴피나무 Sun201706086
Salicaceae
47 Populus davidiana Dode 사시나무 Sun201706461
48 Salix koreensis Andersson 버드나무 SunKH0522
Betulaceae
49 Alnus firma Siebold & Zucc. 사방오리 Sun201706043
50 Carpinus cordata Blume 까치박달 KH0470
51 Carpinus turczaninowii Hance 소사나무 Sun201706073
52 Corylus sieboldiana Blume 참개암나무 Sun201706460
53 Corylus sieboldiana var. mandshurica (Maxim. & Rupr.) C.K.Schneid. 물개암나무 KH0875
Fagaceae
54 Castanea crenata Siebold & Zucc. 밤나무 Sun201706207
55 Quercus acutissima Carruth. 상수리나무 Sun201706432
56 Quercus aliena Blume 갈참나무 P170070
57 Quercus serrata Thunb. ex Murray 졸참나무 KH0446
58 Quercus variabilis Blume 굴참나무 Sun201706321
Ulmaceae
59 Celtis biondii Pamp. 폭나무 KH0732
60 Celtis sinensis Pers. 팽나무 Sun201706239
61 Hemiptelea davidii (Hance) Planch. 시무나무 Sun201706248
62 Ulmus parvifolia Jacq. 참느릅나무 KH0658
Moraceae
63 Cudrania tricuspidata (Carr.) Bureau ex Lavallee 꾸지뽕나무 LIS2017103
64 Ficus erecta Thunb. 천선과나무 Sun201706149
65 Ficus oxyphylla Miq. ex Zoll. 모람 여수시(돌산도)-100406-065
66 Morus bombycis Koidz. 산뽕나무 Sun201706202
Urticaceae
67 Boehmeria longispica Steud. 왜모시풀 Sun201706349
68 Boehmeria platanifolia Franch. & Sav. 개모시풀 Sun201706325
69 Boehmeria spicata (Thunb.) Thunb. 좀깨잎나무 Sun201706270
70 Boehmeria tricuspis (Hance) Makino 거북꼬리 KH0422
71 Nanocnide japonica Blume 나도물통이 여수시(돌산도)-100406-061
Santalaceae
72 Thesium chinense Turcz. 제비꿀 P170043
Polygonaceae
73 Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴 여수시(돌산도)-100623-023
74 Fallopia koreana B.U.Oh & J.G.Kim 삼도하수오 KH0435
75 Persicaria breviochreata (Makino) Ohwi 긴화살여뀌 KH0396
76 Persicaria filiformis (Thunb.) Nakai ex Mori 이삭여뀌 Sun201706282
77 Persicaria hydropiper (L.) Spach 여뀌 KH0968
78 Persicaria japonica (Meisn.) H.Gross ex Nakai 흰꽃여뀌 Sun201706266
79 Persicaria lapathifolia (L.) Gray 흰여뀌 Sun0539
80 Persicaria longiseta (Bruijn) Kitag. 개여뀌 KH0474
81 Persicaria posumbu var. laxiflora (Meisn.) H. Hara 장대여뀌 Sun201706341
82 Persicaria pubescens (Blume) H. Hara 바보여뀌 KH0959
83 Persicaria senticosa (Meisn.) H.Gross ex Nakai 며느리밑씻개 Sun201706040
84 Persicaria viscofera (Makino) Nakai 끈끈이여뀌 KH0552
85 Polygonum aviculare L. 마디풀 KH0541
86 Rumex acetosella L. 애기수영 Sun201706022
87 Rumex crispus L. 소리쟁이 Sun201706091
88 Rumex japonicus Houtt. 참소리쟁이 KH0668
89 Rumex nipponicus Franch. & Sav. 좀소리쟁이 P170280
90 Rumex obtusifolius L. 돌소리쟁이 HJ170101
Phytolaccaceae
91 Phytolacca americana L. 미국자리공 Sun201706117
Molluginaceae
92 Mollugo pentaphylla L. 석류풀 KH0536
93 Mollugo verticillata L. 큰석류풀 KH0958
Aizoaceae
94 Tetragonia tetragonoides (Pall.) Kuntze 번행초 Sun201706221
Portulacaceae
95 Portulaca oleracea L. 쇠비름 Sun201706241
Caryophyllaceae
96 Cerastium glomeratum Thuill. 유럽점나도나물 여수시(돌산도)-100406-074
97 Pseudostellaria palibiniana (Takeda) Ohwi 큰개별꽃 여수시(돌산도)-100406-037
98 Spergularia marina (L.) Griseb. 갯개미자리 KH0674
99 Stellaria aquatica (L.) Scop. 쇠별꽃 Sun201706065
100 Stellaria media (L.) Vill. 별꽃 여수시(돌산도)-100406-082
Chenopodiaceae
101 Atriplex gmelinii C.A.Mey. 가는갯는쟁이 Sun201706382
102 Atriplex subcordata Kitag. 갯는쟁이 Sun201706240
103 Chenopodium album L. 흰명아주 KH0697
104 Chenopodium album var. centrorubrum Makino 명아주 KH0980
105 Chenopodium album var. stenophyllum Makino 가는명아주 KH0680
106 Chenopodium ficifolium Smith 좀명아주 Sun201706234
107 Chenopodium glaucum L. 취명아주 P170286
108 Kochia scoparia (L.) Schrad. 댑싸리 KH0688
109 Suaeda australis (R.Br.) Moq. 방석나물 KH0665
110 Suaeda glauca (Bunge) Bunge 나문재 Sun201706288
Amaranthaceae
111 Achyranthes fauriei H.Lev. & Vaniot 털쇠무릎 KH0701
112 Achyranthes japonica (Miq.) Nakai 쇠무릎 Sun201706418
Schisandraceae
113 Kadsura japonica (L.) Dunal 남오미자 KH0455
Lauraceae
114 Lindera erythrocarpa Makino 비목나무 Sun201706203
115 Lindera glauca (Siebold & Zucc.) Blume 감태나무 KH0876
116 Lindera obtusiloba Blume 생강나무 HJ170091
117 Machilus thunbergii Siebold & Zucc. 후박나무 Sun201706176
Ranunculaceae
118 Aconitum triphyllum Nakai 세잎돌쩌귀 Sun201706267
119 Anemone raddeana Regel 꿩의바람꽃 여수시(돌산도)-100406-028
120 Clematis apiifolia DC. 사위질빵 Sun201706279
121 Clematis fusca var. violacea Maxim. 종덩굴 HJ170153
122 Clematis terniflora DC. 참으아리 KH0477
123 Clematis terniflora var. mandshurica (Rupr.) Ohwi 으아리 Sun201706273
124 Eranthis byunsanensis B.Y.Sun 변산바람꽃 여수시(돌산도)-100406-018
125 Hepatica asiatica Nakai 노루귀 KH0849
126 Hepatica insularis Nakai 새끼노루귀 여수시(돌산도)-100406-029
127 Ranunculus cantoniensis DC. 털개구리미나리 Sun201706126
128 Ranunculus sceleratus L. 개구리자리 P170285
129 Thalictrum actaefolium var. brevistylum Nakai 은꿩의다리 Sun201706314
130 Thalictrum uchiyamai Nakai 자주꿩의다리 LIS2017098
Lardizabalaceae
131 Akebia quinata (Houtt.) Decne. 으름덩굴 KH0619
Menispermaceae
132 Cocculus trilobus (Thunb.) DC. 댕댕이덩굴 Sun201706147
Chloranthaceae
133 Chloranthus fortunei (A.Gray) Solms 옥녀꽃대 Sun201706139
Aristolochiaceae
134 Asarum maculatum Nakai 개족도리풀 KH0561
Actinidiaceae
135 Actinidia arguta (Siebold & Zucc.) Planch. ex Miq. 다래 KH0881
Theaceae
136 Camellia japonica L. 동백나무 여수시(돌산도)-100623-007
137 Eurya japonica Thunb. 사스레피나무 Sun201706008
138 Stewartia pseudocamellia Maxim. 노각나무 KH0567
Guttiferae
139 Hypericum ascyron L. 물레나물 KH0426
140 Hypericum erectum Thunb. 고추나물 KH0725
Papaveraceae
141 Papaver rhoeas L. 개양귀비 Sun201706108
Fumariaceae
142 Corydalis remota Fisch. ex Maxim. 현호색 여수시(돌산도)-100406-062
143 Corydalis speciosa Maxim. 산괴불주머니 Sun201706152
Cruciferae
144 Arabis glabra Bernh. 장대나물 Sun201706041
145 Arabis hirsuta (L.) Scop. 털장대 HJ170129
146 Berteroella maximowiczii (Palib.) O.E.Schulz 장대냉이 KH0558
147 Brassica juncea (L.) Czern. 여수시(돌산도)-100406-027
148 Capsella bursapastoris (L.) L.W.Medicus 냉이 여수시(돌산도)-100406-072
149 Cardamine fallax L. 좁쌀냉이 여수시(돌산도)-100406-017
150 Cardamine flexuosa With. 황새냉이 Sun201706094
151 Cardamine leucantha (Tausch) O.E.Schulz 미나리냉이 LJS2017111
152 Cardamine scutata Thunb. 큰황새냉이 여수시(돌산도)-100406-014
153 Lepidium apetalum Willd. 다닥냉이 여수시(돌산도)-100623-028
154 Lepidium virginicum L. 콩다닥냉이 Sun201706165
155 Rorippa indica (L.) Hiern 개갓냉이 KH0530
156 Thlaspi arvense L. 말냉이 여수시(돌산도)-100406-064
Crassulaceae
157 Sedum bulbiferum Makino 말똥비름 Sun201706103
158 Sedum kamtschaticum Fisch. & Mey. 기린초 Sun201706146
159 Sedum polytrichoides Hemsl. 바위채송화 HJ170021
160 Sedum sarmentosum Bunge 돌나물 Sun201706102
Saxifragaceae
161 Astilbe rubra Hook.f. & Thomson 노루오줌 KH0393
162 Chrysosplenium pilosum var. fulvum (N.Terracc.) H. Hara 흰괭이눈 KH0398
163 Deutzia parviflora Bunge 말발도리 KH0839
164 Philadelphus tenuifolius Rupr. & Maxim. 얇은잎고광나무 KH0841
Pittosporaceae
165 Pittosporum tobira (Thunb.) W.T.Aiton 돈나무 HJ170004
Rosaceae
166 Agrimonia coreana Nakai 산짚신나물 KH0428
167 Agrimonia pilosa Ledeb. 짚신나물 KH0631
168 Agrimonia pilosa var. nipponica (Koidz.) Kitamura 좀짚신나물 KH0592
169 Duchesnea indica (Andr.) Focke 뱀딸기 Sun201706153
170 Potentilla fragarioides var. major Maxim. 양지꽃 여수시(돌산도)-100406-019
171 Pourthiaea villosa (Thunb.) Decne. var. villosa 윤노리나무 HJ170123
172 Prunus mandshurica (Maxim.) Koehne 개살구나무 Sun201706190
173 Prunus persica (L.) Batsch 복사나무 LJS2017104
174 Rosa multiflora Thunb. 찔레꽃 Sun201706059
175 Rosa wichuraiana Crep. ex Franch. & Sav. 돌가시나무 Sun201706060
176 Rubus coreanus Miq. 복분자딸기 Sun201706061
177 Rubus crataegifolius Bunge 산딸기 P170044
178 Rubus hirsutus Thunb. 장딸기 여수시(돌산도)-100406-058
179 Rubus oldhamii Miq. 줄딸기 KH0852
180 Rubus parvifolius L. 멍석딸기 Sun201706085
181 Sanguisorba officinalis L. 오이풀 KH0630
182 Sorbus alnifolia (Siebold & Zucc.) K.Koch 팥배나무 Sun201706295
183 Stephanandra incisa (Thunb.) Zabel 국수나무 Sun201706072
Leguminosae
184 Albizia julibrissin Durazz. 자귀나무 Sun201706429
185 Amorpha fruticosa L. 족제비싸리 KH0549
186 Amphicarpaea bracteata subsp. edgeworthii (Benth.) H.Ohashi 새콩 Sun201706262
187 Astragalus sinicus L. 자운영 여수시(돌산도)-100406-034
188 Caesalpinia decapetala (Roth) Alston 실거리나무 KH0460
189 Chamaecrista nomame (Siebold) H.Ohashi 차풀 KH0724
190 Desmodium podocarpum var. oxyphyllum (DC.) H.Ohashi 도둑놈의갈고리 Sun201706291
191 Dunbaria villosa (Thunb.) Makino 여우팥 KH0655
192 Glycine soja Siebold & Zucc. 돌콩 Sun201706368
193 Indigofera kirilowii Maxim. ex Palib. 땅비싸리 여수시(돌산도)-100917-049
194 Indigofera koreana Ohwi 민땅비싸리 LJS2017108
195 Indigofera pseudotinctoria Matsum. 낭아초 Sun201706133
196 Kummerowia striata (Thunb.) Schindl. 매듭풀 KH0694
197 Lathyrus japonicus Willd. 갯완두 KH0663
198 Lespedeza bicolor Turcz. 싸리 Sun201706377
199 Lespedeza cuneata G.Don 비수리 Sun201706393
200 Lespedeza cyrtobotrya Miq. 참싸리 Sun201706456
201 Lespedeza maritima Nakai 해변싸리 Sun201706057
202 Lespedeza maximowiczii C.K.Schneid. 조록싸리 P170071
203 Lespedeza maximowiczii var. tomentella Nakai 털조록싸리 LJS2017118
204 Lespedeza pilosa (Thunb.) Siebold & Zucc. 괭이싸리 KH0415
205 Lespedeza virgata (Thunb.) DC. 좀싸리 Sun201706389
206 Maackia amurensis Rupr. & Maxim. 다릅나무 KH0692
207 Pueraria lobata (Willd.) Ohwi Sun201706268
208 Rhynchosia acuminatifolia Makino 큰여우콩 KH0436
209 Rhynchosia volubilis Lour. 여우콩 KH0409
210 Sophora flavescens Solander ex Aiton 고삼 P170059
211 Trifolium repens L. 토끼풀 Sun201706049
212 Vicia hirsuta (L.) Gray 새완두 여수시(돌산도)-100406-085
213 Vicia hirticalycina Nakai 나래완두 Sun201706001
214 Vicia unijuga A.Braun 나비나물 KH0588
215 Vicia venosa (Willd.) Maxim. 연리갈퀴 LJS2017101
216 Vigna angularis var. nipponensis (Ohwi) Ohwi & H.Ohashi 새팥 KH0507
217 Vigna umbellata (Thunb.) Ohwi 덩굴팥 Sun201706387
218 Vigna vexillata var. tsusimensis Matsum. 돌동부 Sun201706385
Oxalidaceae
219 Oxalis articulata Sabigny 덩이괭이밥 여수시(돌산도)-100623-004
220 Oxalis corniculata L. 괭이밥 KH0498
Geraniaceae
221 Geranium thunbergii Siebold & Zucc. 이질풀 Sun201706340
222 Erodium cicutarium (L.) L'Her. 세열유럽쥐손이 Sun201706096
Euphorbiaceae
223 Acalypha australis L. 깨풀 Sun201706236
224 Euphorbia helioscopia L. 등대풀 Sun201706095
225 Euphorbia pekinensis Rupr. 대극 P170042
226 Mallotus japonicus (Thunb.) Muell. Arg. 예덕나무 P170054
227 Phyllanthus ussuriensis Rupr. & Maxim. 여우주머니 KH0612
228 Sapium japonicum (Siebold & Zucc.) Pax & Hoffm. 사람주나무 KH0859
229 Securinega suffruticosa (Pall.) Rehder 광대싸리 Sun201706392
230 Vernicia fordii (Hemsl.) AiryShaw 유동 KH0457
Rutaceae
231 Dictamnus dasycarpus Turcz. 백선 HJ170142
232 Orixa japonica Thunb. 상산 HJ170093
233 Zanthoxylum piperitum (L.) DC. 초피나무 LJS2017120
234 Zanthoxylum planispinum Siebold & Zucc. 개산초 Sun201706211
235 Zanthoxylum schinifolium Siebold & Zucc. 산초나무 Sun201706280
Simaroubaceae
236 Picrasma quassioides (D.Don) Benn. 소태나무 HJ170128
Meliaceae
237 Melia azedarach L. 멀구슬나무 KH0458
Anacardiaceae
238 Rhus javanica L. 붉나무 Sun201706391
239 Rhus sylvestris Siebold & Zucc. 산검양옻나무 Sun201706018
240 Rhus tricocarpa Miq. 개옻나무 P170072
Aceraceae
241 Acer palmatum Thunb. 단풍나무 KH0399
242 Acer pseudosieboldianum (Pax) Kom. 당단풍나무 Sun201706322
Sabiaceae
243 Meliosma myriantha Siebold & Zucc. 나도밤나무 KH0844
Balsaminaceae
244 Impatiens textori Miq. 물봉선 Sun201706256
Aquifoliaceae
245 Ilex macropoda Miq. 대팻집나무 Sun201706035
Celastraceae
246 Celastrus orbiculatus Thunb. 노박덩굴 Sun201706253
247 Euonymus alatus (Thunb.) Siebold 화살나무 Sun201706033
248 Euonymus alatus f. ciliatodentatus (Franch. & Sav.) Hiyama 회잎나무 KH0867
249 Euonymus hamiltonianus Wall. 참빗살나무 HJ170073
250 Euonymus japonicus Thunb. 사철나무 Sun201706113
251 Euonymus oxyphyllus Miq. 참회나무 HJ170007
Staphyleaceae
252 Euscaphis japonica (Thunb.) Kanitz 말오줌때 Sun201706433
Rhamnaceae
253 Rhamnus yoshinoi Makino 짝자래나무 KH0872
254 Sageretia theezans (L.) Brongn. 상동나무 Sun201706293
Vitaceae
255 Ampelopsis brevipedunculata (Maxim.) Trautv. 개머루 Sun201706150
256 Ampelopsis brevipedunculata f. citrulloides Rehder 가새잎개머루 Sun201706027
257 Cayratia japonica (Thunb.) Gagnep. 거지덩굴 Sun201706399
258 Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch. 담쟁이덩굴 KH0660
259 Vitis ficifolia var. sinuata (Regel) H. Hara 까마귀머루 P170033
260 Vitis flexuosa Thunb. 새머루 Sun201706408
Tiliaceae
261 Corchoropsis psilocarpa Harms & Loes. 까치깨 KH0596
262 Corchoropsis tomentosa (Thunb.) Makino 수까치깨 Sun201706278
263 Grewia parviflora Bunge 장구밤나무 P170055
264 Tilia amurensis Rupr. 피나무 KH0846
Malvaceae
265 Abutilon theophrasti Medicus 어저귀 KH0737
266 Malva neglecta Wallr. 난쟁이아욱 P170080
267 Sida spinosa L. 공단풀 KH0691
Elaeagnaceae
268 Elaeagnus glabra Thunb. 보리장나무 Sun201706335
269 Elaeagnus macrophylla Thunb. 보리밥나무 Sun201706238
270 Elaeagnus umbellata Thunb. 보리수나무 HJ170071
Violaceae
271 Viola acuminata Ledeb. 졸방제비꽃 Sun201706111
272 Viola albida var. chaerophylloides (Regel) F.Maek. ex Hara 남산제비꽃 여수시(돌산도)-100406-032
273 Viola grypoceras A.Gray 낚시제비꽃 KH0586
274 Viola japonica Langsd. ex Ging. 왜제비꽃 여수시(돌산도)-100406-046
275 Viola keiskei Miq. 잔털제비꽃 Sun201706145
276 Viola mandshurica W.Becker 제비꽃 KH0651
277 Viola phalacrocarpa Maxim. 털제비꽃 여수시(돌산도)-100406-045
278 Viola rossii Hemsl. 고깔제비꽃 Sun201706199
Cucurbitaceae
279 Melothria japonica (Thunb.) Maxim. ex Cogn. 새박 Sun201706466
280 Trichosanthes kirilowii Maxim. 하늘타리 HJ170106
281 Trichosanthes kirilowii var. japonica Kitam. 노랑하늘타리 Sun201706467
Lythraceae
282 Lythrum salicaria L. 털부처꽃 KH0476
Onagraceae
283 Circaea mollis Slebold & Zucc. 털이슬 Sun201706338
284 Ludwigia prostrata Roxb. 여뀌바늘 Sun201706224
285 Oenothera biennis L. 달맞이꽃 JH0646
286 Oenothera speciosa Nutt. 분홍낮달맞이꽃 Sun201706093
Alangiaceae
287 Alangium platanifolium var. trilobum (Miq.) Ohwi 박쥐나무 LJS2017092
Cornaceae
288 Cornus kousa F.Buerger ex Miquel 산딸나무 KH0648
289 Cornus macrophylla Wall. 곰의말채나무 LJS2017089
290 Cornus walteri F.T.Wangerin 말채나무 KH0878
Araliaceae
291 Aralia cordata var. continentalis (Kitag.) Y.C.Chu 독활 Sun201706347
292 Aralia elata (Miq.) Seem. 두릅나무 KH0566
293 Hedera rhombea (Miq.) Bean 송악 Sun201706361
294 Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz. 음나무 KH0728
Umbelliferae
297 Angelica cartilagino-marginata (Makino) Nakai 처녀바디 KH0693
298 Angelica decursiva (Miq.) Franch. & Sav. 바디나물 여수시(돌산도)-100917-022
299 Angelica polymorpha Maxim. 궁궁이 여수시(돌산도)-100917-043
300 Angelica tenuissima Nakai 고본 여수시(돌산도)-100917-024
301 Cnidium japonicum Miq. 갯사상자 KH0675
302 Hydrocotyle sibthorpioides Lam. 피막이 Sun201706021
303 Oenanthe javanica (Blume) DC. 미나리 KH0969
304 Osmorhiza aristata (Thunb.) Makino & Yabe 긴사상자 LJS2017109
305 Ostericum grosseserratum (Maxim.) Kitag. 신감채 KH0637
306 Ostericum sieboldii (Miq.) Nakai 묏미나리 Sun201706365
307 Peucedanum hakuunense Nakai 백운기름나물 Sun201706250
308 Peucedanum terebinthaceum (Fisch.) Fisch. ex DC. 기름나물 Sun201706286
309 Pimpinella brachycarpa (Kom.) Nakai 참나물 Sun201706317
310 Sanicula chinensis Bunge 참반디 KH0421
311 Sanicula tuberculata Maxim. 애기참반디 KH0889
312 Torilis japonica (Houtt.) DC. 사상자 P170053
Pyrolaceae
313 Pyrola japonica Klenze ex Alef. 노루발 Sun201706201
Ericaceae
314 Rhododendron mucronulatum var. ciliatum Nakai 털진달래 Sun201706082
315 Rhododendron mucronulatum Turcz. 진달래 HJ170068
316 Rhododendron schlippenbachii Maxim. 철쭉 Sun201706196
Myrsinaceae
317 Ardisia japonica (Thunb.) Blume 자금우 Sun201706054
Primulaceae
318 Lysimachia acroadenia Maxim. 섬까치수염 LJS2017091
319 Lysimachia clethroides Duby 큰까치수염 Sun201706025
320 Lysimachia japonica Thunb. 좀가지풀 Sun201706131
321 Lysimachia mauritiana Lam. 갯까치수염 Sun201706125
Plumbaginaceae
322 Limonium tetragonum (Thunb.) Bullock 갯질경 KH0667
Ebenaceae
323 Diospyros kaki Thunb. 감나무 KH0602
324 Diospyros lotus L. 고욤나무 HJ170012
Styracaceae
325 Styrax japonicus Siebold & Zucc. 때죽나무 HJ170013
Symplocaceae
326 Symplocos chinensis f. pilosa (Nakai) Ohwi 노린재나무 KH0851
327 Symplocos tanakana Nakai 검노린재나무 HJ170079
Oleaceae
328 Chionanthus retusus Lindl. & Paxton 이팝나무 KH0585
329 Forsythia koreana (Rehder) Nakai 개나리 여수시(돌산도)-100406-013
330 Fraxinus rhynchophylla Hance 물푸레나무 KH0855
331 Ligustrum japonicum Thunb. 광나무 Sun201706017
332 Ligustrum obtusifolium Siebold & Zucc. 쥐똥나무 Sun201706121
333 Ligustrum quihoui var. latifolium Nakai 상동잎쥐똥나무 HJ170061
Loganiaceae
334 Mitrasacme pygmaea R.Br. 큰벼룩아재비 KH0608
Gentianaceae
335 Gentiana zollingeri Faw. 큰구슬붕이 여수시(돌산도)-100406-007
Apocynaceae
336 Nerium oleander L. 협죽도 여수시(돌산도)-100623-003
337 Trachelospermum asiaticum (Siebold & Zucc.) Nakai 마삭줄 LJS2017113
338 Trachelospermum jasminoides var. pubescens Makino 털마삭줄 P170066
Asclepiadaceae
339 Cynanchum paniculatum (Bunge) Kitag. 산해박 KH0870
340 Tylophora floribunda Miq. 왜박주가리 KH0506
Rubiaceae
341 Galium gracilens (A.Gray) Makino 좀네잎갈퀴 Sun201706002
342 Galium pogonanthum Franch. & Sav. 산갈퀴 Sun201706019
343 Galium trachyspermum A.Gray 네잎갈퀴 Sun201706056
344 Galium verum var. asiaticum Nakai 솔나물 여수시(돌산도)-100623-012
345 Paederia scandens (Lour.) Merr. 계요등 Sun201706116
346 Rubia akane Nakai 꼭두서니 Sun201706287
Convolvulaceae
347 Calystegia sepium (L.) R.Br. 큰메꽃 여수시(돌산도)-100623-065
348 Cuscuta australis R.Br. 실새삼 Sun201706179
349 Cuscuta japonica Choisy 새삼 여수시(돌산도)-100917-003
350 Cuscuta pentagona Engelm. 미국실새삼 P170039
Boraginaceae
351 Trigonotis peduncularis (Trevir.) Benth. ex Hemsl. 꽃마리 여수시(돌산도)-100406-036
Verbenaceae
352 Callicarpa japonica Thunb. 작살나무 P170049
353 Callicarpa mollis Siebold & Zucc. 새비나무 P170068
354 Caryopteris incana (Thunb.) Miq. 층꽃나무 Sun201706319
355 Clerodendrum trichotomum Thunb. 누리장나무 KH0424
356 Vitex rotundifolia L.f. 순비기나무 KH0673
Labiatae
357 Ajuga decumbens Thunb. 금창초 여수시(돌산도)-100406-073
358 Clinopodium chinense var. parviflorum (Kudo) Hara 층층이꽃 Sun201706289
359 Clinopodium chinense var. shibetchense (H.Lev.) Koidz. 산층층이 KH0597
360 Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyl. 향유 Sun201706230
361 Isodon inflexus (Thunb.) Kudo 산박하 Sun201706363
362 Lamium album var. barbatum (Siebold & Zucc.) Franch. & Sav. 광대수염 HJ170146
363 Lamium amplexicaule L. 광대나물 여수시(돌산도)-100406-006
364 Leonurus japonicus Houtt. 익모초 Sun201706402
365 Mosla dianthera (Buch.-Ham. ex Roxb.) ex Maxim. 쥐깨풀 KH0967
366 Mosla punctulata (J.F.Gmelin) Nakai 들깨풀 Sun201706337
367 Prunella vulgaris var. lilacina Nakai 꿀풀 P170050
368 Salvia japonica Thunb. 둥근배암차즈기 P170073
369 Salvia plebeia R.Br. 배암차즈기 P170074
370 Scutellaria indica L. 골무꽃 Sun201706128
371 Scutellaria pekinensis var. transitra (Makino) Hara 산골무꽃 KH0877
Solanaceae
372 Lycium chinense Mill. 구기자나무 Sun201706233
373 Solanum lyratum Thunb. 배풍등 KH0686
374 Solanum nigrum L. 까마중 P170032
Scrophulariaceae
375 Lindernia procumbens (Krock.) Borbas 밭뚝외풀 KH0551
376 Mazus pumilus (Burm.f.) Steenis 주름잎 KH0547
377 Melampyrum roseum Maxim. 꽃며느리밥풀 Sun201706350
378 Melampyrum roseum var. japonicum Franch. & Sav. 수염며느리밥풀 KH0416
379 Paulownia tomentosa (Thunb.) Steud. 참오동나무 KH0706
380 Scrophularia kakudensis Franch. 큰개현삼 KH0565
381 Veronica persica Poir. 큰개불알풀 여수시(돌산도)-100406-053
Acanthaceae
382 Justicia procumbens L. 쥐꼬리망초 Sun201706374
Phrymaceae
383 Phryma leptostachya var. asiatica H. Hara 파리풀 Sun201706355
Plantaginaceae
384 Plantago asiatica L. 질경이 P170024
385 Plantago camtschatica Cham. ex Link 개질경이 KH0667
Caprifoliaceae
386 Lonicera harai Makino 길마가지나무 KH0864
387 Lonicera japonica Thunb. 인동덩굴 HJ170116
388 Viburnum dilatatum Thunb. 가막살나무 여수시(돌산도)-100917-046
389 Viburnum erosum Thunb. 덜꿩나무 KH0484
390 Viburnum odoratissimum var. awabuki (K.Koch) Zabel ex Rumpler 아왜나무 HJ170097
391 Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey 병꽃나무 HJ170114
Adoxaceae
392 Adoxa moschatellina L. 연복초 여수시(돌산도)-100406-031
Valerianaceae
393 Patrinia villosa (Thunb.) Juss. 뚝갈 HJ0607
394 Valeriana fauriei Briq. 쥐오줌풀 KH0882
Campanulaceae
395 Adenophora remotiflora (Siebold & Zucc.) Miq. 모시대 Sun201706334
396 Adenophora verticillata Fisch. 층층잔대 KH0708
397 Codonopsis lanceolata (Siebold & Zucc.) Trautv. 더덕 KH0583
398 Platycodon grandiflorum (Jacq.) A.DC. 도라지 Sun201706106
Compositae
399 Ainsliaea acerifolia Sch.Bip. 단풍취 KH0399
400 Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀 KH0578
401 Artemisia capillaris Thunb. 사철쑥 KH201706245
402 Artemisia dubia Wall. 참쑥 KH0632
403 Artemisia keiskeana Miq. 맑은대쑥 HJ170095
404 Artemisia princeps Pamp. Sun201706376
405 Aster scaber Thunb. 참취 Sun201706351
406 Aster subulatus Michx. 비짜루국화 Sun201706379
407 Aster subulatus var. sandwicensis A.G.Jones 큰비짜루국화 KH0683
408 Aster yomena (Kitam.) Honda 쑥부쟁이 KH0618
409 Atractylodes ovata (Thunb.) DC. 삽주 KH0564
410 Bidens bipinnata L. 도깨비바늘 Sun201706364
411 Bidens biternata (Lour.) Merr. & Sherff ex Sherff 털도깨비바늘 Sun201706137
412 Bidens frondosa L. 미국가막사리 KH0966
413 Bidens parviflora Willd. 까치발 Sun201706459
414 Bidens pilosa L. 울산도깨비바늘 P170027
415 Bidens tripartita L. 가막사리 Sun201706304
416 Carpesium abrotanoides L. 담배풀 Sun201706339
417 Carpesium cernuum L. 좀담배풀 Sun201706370
418 Centipeda minima (L.) A.Br. & Asch. 중대가리풀 KH0961
419 Chrysanthemum leucanthemum L. 불란서국화 P170061
420 Cirsium japonicum var. maackii (Maxim.) Matsum. 엉겅퀴 KH0735
421 Cirsium japonicum var. spinossimum Kitam. 가시엉겅퀴 Sun201706064
422 Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초 KH0513
423 Conyza sumatrensis E.Walker 큰망초 KH0643
424 Coreopsis lanceolata L. 큰금계국 Sun201706107
425 Crassocephalum crepidioides (Benth.) S.Moore 주홍서나물 P170026
426 Crepidiastrum denticulatum (Houtt.) Pak & Kawano 이고들빼기 Sun201706316
427 Crepidiastrum sonchifolium (Bunge) Pak & Kawano 고들빼기 Sun201706114
428 Eclipta prostrata (L.) L. 한련초 KH0531
429 Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물 Sun201706326
430 Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초 Sun201706144
431 Erigeron strigosus Muhl. 주걱개망초 P170048
432 Eupatorium japonicum Thunb. 등골나물 Sun201706352
433 Eupatorium lindleyanum DC. 골등골나물 KH0606
434 Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비 Sun201706031
435 Galinsoga parviflora Cav. 별꽃아재비 P170034
436 Gnaphalium affine D.Don 떡쑥 P170029
437 Hypochaeris radicata L. 서양금혼초 KH0712
438 Ixeridium dentatum (Thunb.) Tzvelev 씀바귀 여수시(돌산도)-100623-040
439 Lactuca indica L. 왕고들빼기 Sun201706026
440 Lactuca raddeana Maxim. 산씀바귀 KH0581
441 Lapsanastrum humile (Thunb.) J.H.Pak & K.Bremer 그늘보리뺑이 LJS2017090
442 Leibnitzia anandria (L.) Turcz. 솜나물 Sun201706251
443 Ligularia taquetii (H.Lev. & Vaniot) Nakai 갯취 KH0871
444 Petasites japonicus (Siebold & Zucc.) Maxim. 머위 여수시(돌산도)-100406-026
445 Senecio vulgaris L. 개쑥갓 여수시(돌산도)-100406-069
446 Sigesbeckia glabrescens (Makino) Makino 진득찰 Sun201706371
447 Sonchus asper (L.) Hill 큰방가지똥 P170025
448 Sonchus brachyotus DC. 사데풀 Sun201706052
449 Sonchus oleraceus L. 방가지똥 KH0669
450 Syneilesis palmata (Thunb.) Maxim. 우산나물 P170046
451 Tagetes minuta L. 만수국아재비 Sun201706384
452 Taraxacum coreanum Nakai 흰민들레 여수시(돌산도)-100406-001
453 Taraxacum officinale Weber 서양민들레 KH0664
454 Taraxacum ohwianum Kitam. 산민들레 여수시(돌산도)-100406-059
Liliaceae
455 Allium macrostemon Bunge 산달래 Sun201706122
456 Allium monanthum Maxim. 달래 여수시(돌산도)-100406-030
457 Allium tuberosum Rottler ex Spreng. 부추 KH0509 (식재)
458 Asparagus schoberioides Kunth 비짜루 Sun201706187
459 Disporum smilacinum A.Gray 애기나리 Sun201706030
460 Hosta jonesii M.G.Chung 다도해비비추 KH95
461 Hosta minor (Baker) Nakai 좀비비추 Sun201706077
462 Lilium lancifolium Thunb. 참나리 Sun201706242
463 Lilium tsingtauense Gilg 하늘말나리 LJS2017112
464 Liriope platyphylla F.T.Wang & T.Tang 맥문동 KH0413
465 Liriope spicata (Thunb.) Lour. 개맥문동 Sun201706299
466 Polygonatum cryptanthum H.Lev. & Vaniot 목포용둥굴레 Sun201706069
467 Polygonatum falcatum A.Gray 진황정 LJS2017095
468 Polygonatum involucratum (Franch. & Sav.) Maxim. 용둥굴레 KH0562
469 Polygonatum lasianthum Maxim. 죽대 KH0573
470 Scilla scilloides (Lindl.) Druce 무릇 Sun201706277
471 Smilax china L. 청미래덩굴 P170079
472 Smilax nipponica Miq. 선밀나물 Sun201706257
473 Smilax riparia var. ussuriensis (Regel) Hara & T.Koyama 밀나물 LJS2017123
474 Tulipa edulis (Miq.) Baker 산자고 여수시(돌산도)-100406-008
475 Veratrum nigrum var. ussuriense Lose.f. 참여로 KH0387
476 Veratrum oxysepalum Turcz. 박새 LJS2017102
Amaryllidaceae
477 Lycoris radiata (L'Her.) Herb. 석산 Sun201706457
478 Lycoris sanguinea var. koreana (Nakai) T.Koyama 백양꽃 KH0568
Dioscoreaceae
479 Dioscorea batatus Decne. P170040
480 Dioscorea quinqueloba Thunb. 단풍마 KH0437
481 Dioscorea tenuipes Franch. & Sav. 각시마 KH0494
Juncaceae
482 Juncus alatus Franch. & Sav. 날개골풀 P170064
483 Juncus effusus var. decipiens Buchenau 골풀 P170067
484 Juncus gracillimus (Buchenau) V.I.Krecz. & Gontsch. 물골풀 P170277
485 Juncus haenkei E.Mey. 갯골풀 Sun01706109
486 Juncus leschenaultii J.Gay 참비녀골풀 P170065
487 Juncus setchuensis var. effusoides Buchenau 푸른갯골풀 P170063
488 Juncus wallichianus Laharpe 눈비녀골풀 201706183
489 Luzula capitata (Miq.) Miq. 꿩의밥 여수시(돌산도)-100406-023
Commelinaceae
490 Commelina communis L. 닭의장풀 KH0609
Gramineae
491 Agropyron ciliare (Trin.) Franch. 속털개밀 Sun201706168
492 Agropyron repens (L.) P.Beauv. 구주개밀 HJ170122
493 Agropyron tsukushiense var. transiens (Hack.) Ohwi 개밀 Sun201706163
494 Agrostis clavata var. nukabo Ohwi 겨이삭 KH0389
495 Andropogon brevifolius Sw. 쇠풀 여수시(돌산도)-100917-015
496 Arundinella hirta (Thunb.) Koidz. Sun201706360
497 Beckmannia syzigachne (Steud.) Fernald 개피 P170287
498 Bothriochloa ischaemum (L.) Keng 바랭이새 Sun201706254
499 Brachypodium sylvaticum (Huds.) P.Beauv. 숲개밀 KH0456
500 Bromus japonicus Thunb. 참새귀리 Sun201706156
501 Bromus mollis L. 털참새귀리 Sun201706160
502 Bromus unioloides H.B. & K. 큰이삭풀 P170023
503 Calamagrostis arundinacea (L.) Roth 실새풀 KH0473
504 Calamagrostis epigeios (L.) Roth 산조풀 Sun201706162
505 Cynodon dactylon (L.) Pers. 우산잔디 Sun201706097
506 Dactylis glomerata L. 오리새 Sun201706050
507 Digitaria ciliaris (Retz.) Koel. 바랭이 Sun201706247
508 Echinochloa crusgalli (L.) P.Beauv. 돌피 Sun201706386
509 Ecbinocbloa crusgalli var. mitis (Pursh) Peterm 가시돌피 KH0696
510 Eleusine indica (L.) Gaertn. 왕바랭이 KH0514
511 Eragrostis multicaulis Steud. 비노리 Sun201706333
512 Eriochloa villosa (Thunb.) Kunth 나도개피 KH0620
513 Festuca arundinacea Schreb. 큰김의털 Sun201706161
514 Festuca ovina L. 김의털 Sun201706157
515 Imperata cylindrica var. koenigii (Retz.) Pilg. Sun201706118
516 Isachne globosa (Thunb.) Kuntze 기장대풀 P170062
517 Lolium multiflorum Lam. 쥐보리 여수시(돌산도)-100623-036
518 Lolium perenne L. 호밀풀 P170278
519 Lophatherum gracile Brongn. 조릿대풀 여수시(돌산도)-100917-053
520 Miscanthus sacchariflorus (Maxim.) Benth. 물억새 Sun201706331
521 Miscanthus sinensis Andersson 참억새 KH0482
522 Molinia japonica Hack. 진퍼리새 KH0407
523 Oplismenus undulatifolius (Ard.) P.Beauv. 주름조개풀 KH0443
524 Panicum bisulcatum Thunb. 개기장 KH0963
525 Panicum dichotomiflorum Michx. 미국개기장 KH0535
526 Paspalum thunbergii Kunth ex Steud. 참새피 P170069
527 Pennisetum alopecuroides (L.) Spreng. 수크령 Sun201706324
528 Phaenosperma globosa Munro ex Benth. 산기장 Sun201706243
529 Phragmites japonica Steud. 달뿌리풀 0671
530 Phyllostachys bambusoides Siebold & Zucc. 왕대 P170030
531 Poa annua L. 새포아풀 여수시(돌산도)-100406-051
532 Polypogon fugax Nees ex Steud. 쇠돌피 P170281
533 Polypogon monspeliensis (L.) Desf. 갯쇠돌피 P170282
534 Sasa borealis (Hack.) Makino 조릿대 KH0534
535 Setaria faberii Herrm. 가을강아지풀 KH0621
536 Setaria glauca (L.) P.Beauv. 금강아지풀 KH0510
537 Setaria x pycnocoma (Steud.) Henrard ex Nakai 수강아지풀 P170081
538 Setaria viridis (L.) P.Beauv. 강아지풀 KH0672
539 Setaria viridis var. pachystachys (Franch. & Sav.) Makino & Nemoto 갯강아지풀 KH0659
540 Spodipogon cotulifer (Thunb.) Hack. 기름새 여수시(돌산도)-100917-004
541 Spodipogon sibiricus Trin. 큰기름새 Sun201706332
542 Sporobolus fertilis (Steud.) Clayton 쥐꼬리새풀 KH0401
543 Themeda triandra var. japonica (Willd.) Makino 솔새 Sun201706244
544 Zizania latifolia (Griseb.) Turcz. ex Stapf Sun201706378
Araceae
545 Arisaema peninsulae Nakai 점박이천남성 KH0865
Lemnaceae
546 Spirodela polyrhiza (L.) Sch. 개구리밥 P170288
Typhaceae
547 Typha angustifolia L. 애기부들 P170276
548 Typha orientalis C.Presl 부들 201706380
Cyperaceae
549 Carex bostrychostigma Maxim. 길뚝사초 여수시(돌산도)-100406-041
550 Carex breviculmis R.Br. 청사초 P170057
551 Carex breviculmis var. fibrillosa Kuk. 갯청사초 HJ170060
552 Carex ciliatomarginata Nakai 털대사초 여수시(돌산도)-100917-006
553 Carex dimorpholepis Steud. 이삭사초 HJ170059
554 Carex forficula Franch. & Sav. 산뚝사초 여수시(돌산도)-100406-044
555 Carex gifuensis Franch. 애기감둥사초 여수시(돌산도)-100406-038
556 Carex japonica Thunb. 개찌버리사초 KH0880
557 Carex kamagariensis K.Okamoto 좀목포사초 LJS2017088
558 Carex lanceolata Boott 그늘사초 여수시(돌산도)-100406-040
559 Carex lenta D.Don 줄사초 Sun201706366
560 Carex ligulata Nees 갈사초 KH0885
561 Carex maximowiczii Miq. 왕비늘사초 HJ170063
562 Carex polyschoena H.Lev. & Vaniot 가지청사초 여수시(돌산도)-100406-039
563 Cyperus difformis L. 알방동사니 KH0972
564 Cyperus iria L. 참방동사니 KH0543
565 Cyperus microiria Steud. 금방동사니 KH0977
566 Schoenoplectus hotarui (Ohwi) Holub 좀올챙이고랭이 201706173
567 Fimbristylis miliacea (L.) Vahl 바람하늘지기 KH0971
568 Kyllinga brevifolia Rottb. 파대가리 KH0970
569 Scirpus planiculmis F.Schmidt 좀매자기 P170283
Orchidaceae
268 Amitostigma gracilis (Blume) Schltr. 병아리난초 Sun201706062
569 Cephalanthera erecta (Thunb.) Blume 은난초 KH0884
570 Liparis kumokiri F.Maek. 옥잠난초 KH0863 

Acknowledgements

본 논문은 국립수목원 한반도 수목지 발간 연구 과제(KNA1- 1-18, 15-3)의 일환으로 수행되었습니다.

References

1
Im, H.T. 1992. Plant geographical study for the plant of Cheju. Kor. J. Pl. Taxon. 22(3): 219-234 (in Korean).
10.11110/kjpt.1992.22.3.219
2
Jo, H. and M.Y. Kim. 2017. A taxonomic study of the genus Hosta in Korea. Kor. J. Pl. Taxon. 47(1):27-45 (in Korean).
10.11110/kjpt.2017.47.1.27
3
Kim, H.J., M. Joo, S.J. Ji, S. So, S.Y. Jung, K.S. Chang, K. Choi and J.C. Yang. 2015. Floristic study of Nenuggyeong-bong (Pyeongchang-gun, Gangneung-si) in Korea. Korean J. Plant Res. 28(2):178-192 (in Korean).
10.7732/kjpr.2015.28.2.178
4
Kim. H.J., M. Joo, D.C. Son, J.S. Han, D.H. Lee, D.K. Yi, K. Choi and H.J. Kim. 2017. Distribution of medicinal plants and vascular plants in Mt. Nochu (Jeongseon-gun, Gangneung-si), Korea. Korean J. Plant Res. 30(1):58-77 (in Korean).
10.7732/kjpr.2016.30.1.058
5
Korea National Arboretum. 2008a. Rare Plants Data Book in Korea. Korea National Arboretum, Pocheon, Korea. p. 296 (in Korean).
6
Korea National Arboretum. 2008b. Illustrated Pteridophytes of Korea. Korea National Arboretum, Pocheon. pp. 144-145 (in Korean).
7
Korea National Arboretum and The Plant Taxonomic Society of Korea. 2007. A Synonymic List of Vascular Plants in Korea. Korea National Arboretum, Pocheon, Korea. p. 534 (in Korean).
8
Korea National Park Reseach Institute. 2009. Dadohaesang Korea National Park Survey of Natural resources. Korea National Park Service. Namwon, Korea. pp. 1341-1342 (in Korean).
9
Korean Fern Society. 2005. Ferns and Fern Allies of Korea. GeoBook, Seoul, Korea. pp. 115-116 (in Korean).
10
Korea Forest Service. 2018. 2018 Forestry Statistical yearbook, 48th. Korea Forest Service, Daejeon. pp. 26-28 (in Korean).
11
Lee, C.S. and K.H. Lee. 2015. Pteridophytes of Korea: Lycophytes & Frens. GeoBook, Seoul, Korea. p. 160 (in Korean).
12
Lee, I.K. 1969. Report of the Dolsando Flora. Ihakpyeonsa, Seoul, Korea. pp. 14-21 (in Korean).
5762809
13
Lee, I.K. W. Kim, H.J. Lee and H.S. Yun. 1973. Notes on the Flora of Dolsan Island. Kor. J. Pl. Tax. 5(1, 2):23-32 (in Korean).
14
Lee, W.T. 1996. Coloured Standard Illustrations of Korean Plants. Academy Publishing Co., Seoul, Korea. 624 p. (in Korean).
15
Lee, W.T. and Y.H. Lim. 1978. Studies on the distribution of vascular plants in the Korean Peninsula. Korean J. Pl. Taxon. 8:1-30 (in Korean).
10.11110/kjpt.1978.8.1.001
16
Lim, G.B. and G.J. Lee. 2005. Imhakgaeron (Singo). Hyangmunsa, Seoul, Korea. pp. 48-62 (in Korean).
15816980
17
Melchior, H. 1964. A. Engler's Syllabus der Pflanzenfamilien. Band II. Gebruder Borntraeger, Berlin, Germany. p. 666.
18
Ministry of Environment. 2012. A Guide to the Fourth National Natural Environment Research. Ministry of Environment, Incheon. pp. 173-220 (in Korean).
19
National Institute of Biological Resources. 2012. Red Data Book of Endangered Vascular Plants in Korea. Econature, Seoul, Korea. p. 174 (in Korean).
20
National Institute of Biological Resources. 2015. Inventory and Management of endemic Species of Korea. National Institute of Biological Research, Incheon, Korea. p. 111 (in Korean).
21
Oh, B.U., D.G. Cho, K.S. Kim and C.G. Jang. 2005. Endemic Vascular Plants in the Korean Peninsula. (1st step result). Korea National Arboretum, Pocheon, Korea. p. 809 (in Korean).
15774667
22
Park, S.H. 1995. Coloured Illustrated Guide to Naturalized Plants of Korea. Ilchogak, Seoul, Korea. p. 371 (in Korean).
7798934
23
Park, S.J. and S.J. Park. 2010. The National Natural Environment Research 2010 3th, Plants of Mt. Dolsan region (Daemisan, Somisan). National Institute of Environmental Research, Incheon, Korea. pp. 1-4 (in Korean).
24
Yeosu City. 2018. The 20th, Yeosu Statistical yearbook. Yeosu City, Yeosu, Korea. p. 604 (in Korean).
페이지 상단으로 이동하기