Research Article

Korean Journal of Plant Resources. 1 August 2020. 365-397
https://doi.org/10.7732/kjpr.2020.33.4.365

ABSTRACT


MAIN

  • 서언

  • 재료 및 방법

  •   연구대상지

  •   연구방법

  • 결과 및 고찰

  •   관속식물

  •   산림청 지정 희귀식물

  •   특산식물

  •   식물구계학적 특정식물

  •   귀화식물 및 생태계교란외래식물

  • 적요

서언

한반도 동남부 내륙에 위치한 대구는 북위 35°36′~ 36°01′, 동경 128°21′~ 128°46′사이에 입지하며, 북쪽의 팔공산(1,193 m), 남쪽의 대덕산(584 m)과 비슬산(1,083 m)이 병풍처럼 둘러싸여 있다(Daegu Metropolitan City, 2018). 대구시의 남쪽에 위치한 앞산공원은 주봉인 앞산정상(660.3 m)과 주변의 산성산(653.4 m) 및 대덕산(583.5 m)을 중심으로 1,677.2 ㏊ 면적에 도시자연공원(1,318.6 ㏊)과 근린공원(358.5 ㏊)으로 나뉘어있다(http://www.daegu.go.kr). 도심에서 5 ㎞ 이내에 위치하고 있어 시민들의 접근성이 좋고(http://www.daegu.go.kr), 케이블카와 다양한 산책로, 체육시설, 사찰, 음수대 등이 사면하부에 집중적으로 분포하고 있어 연평균 이용객 1,000만 명이 넘는 도시근교 자연공원이다.

연구대상지는 한반도의 기후구 중 온대기후구에 속하며, 연평균 기온 14.1℃, 연평균 강수량 1064.4 ㎜이다(Korea Meterological Administration, 1981~2010). 앞산공원에 관한 연구는 산림식생(Oh et al., 2019), 공원녹지 이용실태(Kim, 2010), 등산로 훼손실태 분석(Park et al., 2010) 등 산림식생이나 실태분석을 중심으로 이루어져 있으며, 앞산공원 전체에 관한 식물상 조사는 앞산 648분류군(Daegu Forestry Experiment Station, 1997; Lee, 1988), 대덕산 386분류군(Daegu Forestry Experiment Station, 1997; Lee, 1988)으로 보고하였으나 30년이 지난 지금 식생의 변화, 도시화, 탐방객들의 지속적인 증가 등 다양한 생태계 환경의 변화로 식물상이 많이 변하였을 것으로 추측된다.

보호지역에서 많은 정보를 수집하는 것은 매우 중요한데, 생태계의 현황을 확인하고 과거 연구 자료와 비교분석하여 현재 진행되고 있는 관리의 적절성을 파악하는 것은 관리 방향을 설정함에 있어 필수적인 요소이다(Chae et al., 2017, 2019; Elzinga et al., 1988). 따라서 본 연구에서는 주기적인 조사를 통해 기존 연구를 보완하고자 하였다. 앞산공원 일대를 지형별 등산로 코스에 따라 6개 구역으로 구분하여 3계절에 걸쳐 코스별로 최소 3회 이상의 현장 조사 후 표본을 수집하고 석엽표본으로 제작하였다. 이를 통해 대구시 앞산공원 일대에 자생하는 관속식물들을 확인하고 특징적인 식물의 분포 현황을 파악하여 향후 앞산공원지역의 보전활동에 필요한 비교 가능한 정보를 확보하고자 하였다.

재료 및 방법

연구대상지

앞산공원 일대는 대구시 남구(대명동, 봉덕동), 수성구(파동), 달서구(송현동, 상인동, 도원동)에 분포하며 도시자연공원구역 13.18 ㎢ 와 근린공원 3.58 ㎢ 을 포함한 총 16.77 ㎢ (1,677 ㏊)이다. 행정구역으로는 대구광역시 남구 대명동과 봉덕동, 수성구 파동, 달서구 송현동, 상인동 및 도원동 등 3개구와 6개동을 포함한다, 앞산공원 일대에는 용두골, 고산골, 강당골, 큰골, 안지랑골, 골안골, 매자골, 달비골 등 주요 골짜기를 중심으로 등산로가 이어져 있으며 각종 체육시설 등이 구비되어 있다. 따라서 이러한 골짜기를 중심으로 6개의 등산 코스를 선정하여 등산로에서 가시권 내 분포하는 식물과 지형 등을 통해 식생의 차이가 예상되는 곳을 중심으로 각 코스별로 조사를 진행하였다. 제 1코스는 수성구 파동 일원으로 용두골을 포함하며 산성산 정상(653 m), 토굴암 등이 위치한다. 제 2코스는 남구 봉덕동 일원으로 고산골과 강당골, 큰골을 포함하며 수덕사, 성불사, 굴암사, 법장사 및 은적사 등의 사찰과 앞산공원관리사무소 등이 위치한다. 제 3코스는 남구 대명동 일원으로 안지랑골을 포함하며 대덕사, 안일사, 보문사 등의 사찰과 케이블카, 앞산 정상(660.3 m)이 위치한다. 제 4코스는 남구 송현동 일원으로 골안골과 매자골을 포함하며 성불사, 황룡사 등의 사찰과 궁도장, 승마장, 캠핑장 등의 시설이 위치한다. 제 5코스는 달서구 상인동 일원으로 골짜기는 없으나 대덕산 정상(583.5 m)과 임휴사, 원기사, 청소년수련원 등이 위치한다. 마지막 제 6코스는 달서구 도원동 일원으로 달비골을 포함하며 시민들의 체육시설과 쉼터가 있는 평안동산 등이 위치한다(Fig. 1).

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2020-033-04/N0820330413/images/kjpr_33_04_13_F1.jpg
Fig. 1.

The map of Apsan park and investigation routes.

연구방법

본 조사는 2018년 4월 13일부터 2019년 9월 17일까지 총 39회에 걸쳐 6개의 코스와 희귀식물 및 보전가치가 높은 식물의 분포가 확인된 곳을 대상으로 현장조사를 수행하였다(Table 1).

Table 1.

Investigation dates of the floristic study at Apsan park in Daegu

Spring Summer Autumn No. of Times
1 Course 2018.04.03.,
2018.05.02.,
2018.05.31.,
2018.06.25.,
2018.08.21.,
2019.07.01.,
2019.07.17.,
2019.07.23.
2018.10.28.,
2018.11.08.
10
2 Course 2018.06.15.,
2019.04.30.
2018.07.04.,
2018.07.11.,
2018.07.18.,
2018.08.21.
2018.09.28. 7
3 Course 2018.04.11.,
2018.04.26.,
2019.04.18.
2018.07.04. 2018.09.04.,
2018.10.11.
6
4 Course 2018.05.09. 2018.06.18.,
2018.08.16.,
2019.06.20.
2018.09.28.,
2019.09.17.
6
5 Course 2018.04.26.,
2018.05.15.
2018.08.03.,
2019.06.14.
2018.10.18. 5
6 Course 2018.04.03.,
2018.05.15.
2018.08.03.,
2019.06.14.
2018.10.18. 5
No. of Times 13 17 9 39

선정한 조사 경로를 따라 이동하며 출현하는 식물을 기록하고 디지털 카메라(D750, Nikon Co. ltd.)로 촬영하였다. 비교적 흔히 볼 수 있는 종 혹은 개체군이 많은 종을 대상으로 식물체를 수집하여 압착・건조 후 건조표본을 제작하였다. 제작한 표본은 대구수목원 식물건조표본 수장고에 보관하였고 개체수가 적거나 희귀식물 등 채집이 어려운 수종은 화상자료로 확보하여 출현식물 목록(Appendix 1, Voucher No.)에 정리하였다. 촬영 및 채집한 식물의 동정은 Kim and Kim (2018), Lee (2003a, 2003b), Lee (2016)를 참고하였고, 양치식물은 Korean Fern Society (2005)를, 벼과・사초과 식물은 Cho et al. (2016)을, 귀화식물은 Korea National Arboretum (2012)을 참고하였다. 관속식물의 목록은 Engler의 분류체계(Melchior, 1964; Melchior and Werdermann, 1954)를 따랐으며, 양치식물은 Christenhusz et al. (2011)의 분류체계를 주로 따르고, 각 과내의 속 이하는 알파벳 순서로 정리하였다. 학명 및 국명은 국가표준식물목록(Korea National Arboretum, 2017)에 준하여 작성하였다. 작성된 관속식물목록을 바탕으로 희귀식물(Korea National Arboretum, 2009), 한반도 특산식물(Chung et al., 2017), 식물구계학적 특정종・생태계교란 식물은 환경부에서 제시한 제5차 전국자연환경조사지침(National Institute of Ecology, 2019)을 참고하였다. 귀화식물은 Korea National Arboretum (2012)을 기준으로 정리한 뒤 Kariyama and Kobatake (1988)의 귀화도, Namata (1975)의 귀화율(NI: Naturalized Index) 및 Yim and Jeon (1980)의 도시화지수(UI: Urbanized Index)를 산출하였다. 식재종은 목록에 표기하였다(Appendix 1).

결과 및 고찰

관속식물

앞산공원 일대에 분포하는 관속식물은 114과 382속 619종 5아종 77변종 12품종 5교잡종 3재배품종 등 총 721분류군을 확인하였다(Tables 2 and 3). 이 중 양치식물 9과 15속 28종 2변종 30분류군(4.16%), 겉씨식물 4과 9속 14종 1재배품종 15분류군(2.08%)을 각각 확인하였고, 속씨식물은 쌍자엽식물 88과 284속 460종 5아종 61변종 11품종 3교잡종 1재배품종 541분류군(75.03%), 단자엽식물 13과 74속 117종 14변종 1품종 2교잡종 1재배품종 135분류군(18.72%)을 각각 확인하였다. Lee (1988)Daegu Forestry Experiment Station (1997)이 보고한 앞산 643분류군, 대덕산 382분류군 등 총 773분류군과는 52분류군의 차이를 확인하였다. 이러한 결과는 확인한 분류군의 수만을 비교한 것으로 1988년에 보고하였지만 금번 조사에서 344분류군을 확인하지 못했고 반면에 금번 조사에서 291분류군을 추가로 확인하였다. 이와 같은 차이는 기존 연구 이후 32년이 지난 지금 식생천이로 인한 변화, 분류학적인 위치의 재변경, 분류학적 견해 차이로 인한 서로 다른 분류군으로의 동정 및 서로 다른 조사 경로 등의 차이에 기인한 것으로 판단된다. 조사경로별로는 1코스에서 가장 많은 424분류군을 확인하였으며 다음으로 2코스에서 393분류군을 확인하였다.

어느 지역의 식물다양성이 형성되는 원리는 일반적으로 중간교란가설(Wilkinson, 1999)에 의하면 일부 종에 의해 특정 종.이 우점하지 않도록 하여(Grubb, 1977) 다양한 식물종이 점유할 수 있게 하며 또한 다양한 생육지로 인해(Pickett, 1980; Pickett and Thompson, 1978) 다양한 식물이 출현할 수 있다(Chae et al., 2019). 앞산공원 일대는 초원, 관목림, 산림식생, 계곡, 충적지형, 경작지 등과 같이 각기 다른 생태적 지위를 지닌 다양한 생육지가 존재하고 있어 다양한 식물이 분포할 수 있는 것으로 판단된다.

Table 2.

Summary on the floristics of Apsan Park in Daegu

Index Fam. Gen. Sp. Subsp. Var. For. Hyb. Cul. Taxa (%)
Pteridophyta 9 15 28 - 2 - - - 30(4.16%)
Gymnospermae 4 9 14 - - - - 1 15(2.08%)
Angiospermae 101 358 577 5 75 12 5 2 676(93.76%)
Dicotyledons 88 284 460 5 61 11 3 1 541(75.03%)
Monocotyledons 13 74 117 - 14 1 2 1 135(18.72%)
Total 114 382 619 5 77 12 5 3 721(100.0%)
Table 3.

Summary on the listed index of Apsan Park in Daegu

Index 1 course 2 course 3 course 4 course 5 course 6 course Taxa (%)
Observed taxa 424 393 286 301 229 179 722(100%)
Rare plants 13 10 5 10 4 4 23(3.19%)
Endemic plants 7 6 8 9 6 6 15(2.08%)
Floristic regional
indicator plants
0 0 0 0 1 0 1(0.14%)
6 6 3 4 1 3 11(1.53%)
14 10 8 8 6 5 24(3.33%)
5 6 5 3 3 5 18(2.50%)
30 23 13 21 10 9 44(6.10%)
Naturalized plants 36 22 21 19 17 7 57(7.91%)

산림청 지정 희귀식물

앞산공원 일대에서 출현한 산림청・국립수목원 지정 희귀식물(Korea National Arboretum, 2009)은 총 17과 22속 21종 1아종 1변종 등 총 23분류군을 확인하였다(Table 4).

Table 4.

The list of rare plants investigated at Apsan Park in Daegu

Degree Scientific name/ Korea name Az By Cx Dw Ev Fu Remark
CRtPrunus yedoensis Matsum. 왕벚나무 O O O O O Plt
ENsJeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore 깽깽이풀 O
Gueldenstaedtia verna (Georgi) Boriss. 애기자운 O
VUrTaxus cuspidata Siebold & Zucc. 주목 O Plt
Ilex cornuta Lindl. & Paxton 호랑가시나무 O Plt
Bupleurum falcatum 시호 O
Tylophora floribunda Miq. 왜박주가리 O O
Inula salicina var. asiatica Kitam. 버들금불초 O 
Scorzonera albicaulis Bunge 쇠채 O  O
Scorzonera austriaca subsp. glabra (Rupr.) Lipsch. & Krasch. ex Lipsch. 멱쇠채 O O O
Bletilla striata (Thunb.) Rchb.f. 자란 O Plt
LCqThuja orientalis L. 측백나무 O O Plt
Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴 O O O O O
Exochorda serratifolia S.Moore 가침박달 O O O O O O
Potentilla discolor Bunge 솜양지꽃 O
Viola albida Palib. 태백제비꽃 O
Monotropa hypopithys L. 구상난풀 O
Chionanthus retusus Lindl. & Paxton 이팝나무 O O Plt
Lithospermum erythrorhizon Siebold & Zucc. 지치 O O
Trigonotis icumae (Maxim.) Makino 덩굴꽃마리 O
Campanula takesimana Nakai 섬초롱꽃 O O O Plt
Goodyera schlechtendaliana 사철란 O
DDpChloranthus fortunei (A. Gray) Solms 옥녀꽃대 O O

zA: 1 course, yB: 2 course, xC: 3 course, wD: 4 course, vE: 5 course, uF: 6 course, tPl: planted, tCR: Critically Endangered, sEN: Endangered Species, rVU: Vulnerable, qLC: Least Concerned, pDD: Data Deficient.

이 중 식재종 7종을 제외하면 위기종(EN) 깽깽이풀(JJeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore)은 2코스 강당골 저지대 갈참나무(Quercus aliena Blume)와 잔털벚나무(Prunus serrulata var. pubescens (Makino) Nakai)가 우점하는 혼효림 아래 묘지 인근 광량이 풍부한 곳에서 250여 개체를 확인하였다(Fig. 2A). 현재 일정 개체수를 유지하고 있으나, 주변 혼효림의 식피율이 높아 개체군을 유지할 수 있도록 지속적인 관리와 귀화식물의 유입을 막을 수 있는 적극적인 조치가 필요하다. 애기자운(Gueldenstaedtia verna (Georgi) Boriss.)은 매자골 저지대에서 10여 개체를 확인하였는데(Fig. 2B), 식물의 특성상 일정 이상의 광량이 지속적으로 필요할 것으로 판단된다.

취약종(VU) 시호(Bupleurum komarovianum Lincz.)는 1코스 정상부로 올라가는 절벽에서 2개체를, 왜박주가리(Tylophora floribunda Miq.)는 2코스와 4코스의 등산로와 인접한 곳에서 각각 6개체, 3개체를 확인하였고(Fig. 2C), 버들금불초(Inula salicina var. asiatica Kitam.)는 2코스의 좁은 산책로에서 10개체를 확인하였는데 왜박주가리와 버들금불초 모두 산책로와 매우 인접한 곳에 분포하고 있어 인위적인 요인에 의한 개체수의 감소가 우려된다. 쇠채(Scorzonera albicaulis Bunge)는 2코스와 3코스의 해발고가 다소 높은 바위 지대를 중심으로 각각 2개체, 4개체를 확인하였으며, 멱쇠채(Scorzonera austriaca subsp. glabra (Rupr.) Lipsch. & Krasch. ex Lipsch.)는 1코스, 3코스 및 4코스에서 9개체를 확인하였다(Fig. 2D). 특히 3코스에서는 쇠채와 멱쇠채가 같이 분포하고 있는 것을 확인하였다. 바위 지대 서식처를 제외하면 쇠채와 멱쇠채 또한 모두 산책로와 인접한 곳에 분포하고 있어 남획 및 훼손 등과 같은 인위적인 요인에 의한 개체수의 감소가 우려된다.

약관심종(LC) 쥐방울덩굴(Aristolochia contorta Bunge)은 1코스, 2코스, 4코스, 5코스 및 6코스에서 지속적으로 출현하였고, 가침박달(Exochorda serratifolia S.Moore)은 앞산공원 일대가 주요 서식처로서 저지대에서부터 능선에 이르기까지 모든 코스에서 확인할 수 있었다. 특히 앞산 정상과 대덕산 정상사이의 광량이 풍부한 등산로를 중심으로 200개체 이상을 확인한 바 가침박달의 생육에 적합한 환경으로 분포의 중심지로 판단된다(Fig. 2E). 하지만 능선부의 경우 등산로 정비를 위한 하예작업이 지속적으로 이루어지고 있어 관리가 필요하고, 저지대의 경우 산림 내 서식하고 있어 광량이 부족하고 개체군을 이루고 있는 곳이 없어 개체군을 유지할 수 있도록 적극적인 관심과 관리가 필요하다. 솜양지꽃(Potentilla discolor Bunge)은 4코스 내 묘지 인근에서 2개체를 확인하였고, 태백제비꽃(Viola albida Palib.)은 1코스에서 5개체를 확인하였는데 솜양지꽃과 태백제비꽃 모두 개체수가 매우 적어 지속적인 모니터링과 피난처의 도입이 필요하다. 구계학적으로 보전가치가 높은 구상난풀(Monotropa hypopithys L.)은 5코스 상인배수지 인근의 저지대에서 약 45개체를 확인하였는데, 초가을 개화를 시작하는 시기에 지역 동호회 및 야생화에 관심이 많은 시민들의 압력이 점차 증가할 것으로 예상된다. 따라서 보전이 반드시 필요한 수종이므로 앞으로 훼손이 일어나지 않도록 펜스를 설치하는 등의 적극적인 보호 시설물을 설치하고 개체군이 유지될 수 있도록 모니터링을 비롯한 지속적인 관리가 필요하다. 지치(Lithospermum erythrorhizon Siebold & Zucc.)는 1코스와 2코스에서 드물게 약 6개체를 확인하였으며, 덩굴꽃마리(Trigonotis icumae (Maxim.) Makino)는 1코스에서 4개체를 확인하였다. 지치와 덩굴꽃마리는 산책로와 인접한 곳에서 출현하였는데 두 수종 모두 초본 식생의 종 다양도가 높지 않고 부식층이 많지 않은 곳에서 출현하여 개체수의 지속적인 유지가 어려울 것으로 판단되는 바 토양환경을 개선할 수 있는 조치가 필요하다. 마지막으로 사철란(Goodyera schlechtendaliana Rchb.f.)은 사찰 아래 20여개체를 확인하였는데 그늘진 숲속에서 자라는 특성이 있어 습도를 지속적으로 유지할 수 있도록 해야한다.

자료부족종(DD) 옥녀꽃대(Chloranthus fortunei (A. Gray) Solms)는 1코스에서 40여 개체를 2코스에서 20여 개체를 4코스에서 10개체를 확인하였는데(Fig. 2F) 초봄에 광량이 우수하며 부식층이 발달한 곳에서 서식하고 있고 개체수 또한 일정 이상을 유지하고 있어 훼손 가능성은 낮은 것으로 판단된다.

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2020-033-04/N0820330413/images/kjpr_33_04_13_F2.jpg
Fig. 2.

Photographies of rare plants by Forest Service in the Apsan Park(A: Jeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore, B: Gueldenstaedtia verna (Georgi) Boriss., C: Tylophora floribunda Miq., D: Scorzonera austriaca subsp. glabra (Rupr.) Lipsch. & Krasch. ex Lipsch., E: Exochorda serratifolia S.Moore, F: Chloranthus fortunei (A. Gray) Solms).

Lee (1988)Daegu Forestry Experiment Station (1997)의 문헌과 비교해 보면 검팽나무(Celtis choseniana Nakai), 목련(Magnolia kobus DC.), 긴잎꿩의다리(Thalictrum simplex L. var. brevipes H.Hara), 채고추나물(Hypericum attenuatum Fisch. ex Choisy), 낙지다리(Penthorum chinense Pursh), 흰땃딸기(Fragaria nipponica Makino), 모감주나무(Koelreuteria paniculata Laxm.), 큰바늘꽃(Epilobium hirsutum L.), 버들바늘꽃(Epilobium palustre L.), 단풍박쥐나무(Alangium platanifolium (Siebold & Zucc.) Harms), 용머리(Dracocephalum argunense Fisch. ex Link), 산들깨(Mosla japonica (Benth. ex Oliv.) Maxim.), 개박하(Nepeta cataria L.), 옹굿나물(Aster fastigiatus Fisch.), 금떡쑥(Pseudognaphalium hypoleucum (DC.) Hilliard & B.L.Burtt), 쑥방망이(Senecio argunensis Turcz.), 벗풀(Sagittaria trifolia L.), 말나리(Lilium distichum Nakai ex Kamib.), 뻐꾹나리(Tricyrtis macropoda Miq.), 물잔디(Pseudoraphis sordida (Thwaites) S.M.Phillips & S.L.Chen) 및 창포(Acorus calamus L.) 등 21분류군은 본 조사에서 확인하지 못했으며 주목(Taxus cuspidata Siebold & Zucc., 식재), 옥녀꽃대, 왕벚나무(Prunus yedoensis Matsum., 식재), 애기자운, 호랑가시나무(Ilex cornuta Lindl. & Paxton, 식재), 구상난풀, 왜박주가리, 섬초롱꽃(Campanula takesimana Nakai, 식재), 버들금불초, 쇠채, 자란(Bletilla striata (Thunb.) Rchb.f., 식재), 사철란 등 12분류군은 본 조사를 통해 새롭게 확인하였다.

특산식물

앞산공원 일대에서 확인한 특산식물은 총 11과 15속 14종 1변종 등 총 15분류군으로 한반도 특산식물 360분류군(Chung et al., 2017)의 4.17%에 해당된다(Table 5). 조사 코스별로는 1코스에서 7분류군, 2코스에서 7분류군, 3코스에서 8분류군, 4코스에서 9분류군, 5코스에서 5분류군 및 6코스에서 6분류군을 확인하였다. 이 중 은사시나무(Populus tomentiglandulosa T. B.Lee), 왕벚나무, 개나리(Forsythia koreana (Rehder) Nakai) 및 섬초롱꽃 4분류군은 식재된 것이다. 식재종을 제외하면 4코스에서 5분류군으로 가장 많은 특산식물을 확인하였다.

Table 5.

The list of Korean endemic plants investigated at Apsan park in Daegu

Scientific name/ Korea name Az By Cx Dw Ev Fu Remark
Populus tomentiglandulosa T.B.Lee 은사시나무 O O O O O Plt
Aconitum pseudolaeve Nakai 진범 O
Clematis brachyura Maxim. 외대으아리 O O O O
Thalictrum actaefolium var. brevistylum Nakai 은꿩의다리 O
Prunus yedoensis Matsum. 왕벚나무 O O O O O Plt
Vicia chosenensis Ohwi 노랑갈퀴 O
Forsythia koreana (Rehder) Nakai 개나리 O O O O O O Plt
Galium koreanum (Nakai) Nakai 참갈퀴덩굴 O
Paulownia coreana Uyeki 오동나무 O O O
Lonicera subsessilis Rehder 청괴불나무 O
Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey 병꽃나무 O O O O O
Campanula takesimana Nakai 섬초롱꽃 O O O Plt
Hemerocallis hakuunensis Nakai 백운산원추리 O O
Hosta minor (Baker) Nakai 좀비비추 O
Dioscorea coreana (Prain & Burkill) R. Knuth 푸른마 O O O

zA: 1 course, yB: 2 course, xC: 3 course, wD: 4 course, vE: 5 course, uF: 6 course, tPl.: planted.

진범(Aconitum pseudolaeve Nakai)은 우리나라 전역의 산지 숲속에 분포하는 식물로 3코스 큰골 내 등산로에서 5 m 정도 떨어진 곳에서 확인하였다. 외대으아리(Clematis brachyura Maxim.)는 제주 및 도서 지역을 제외한 내륙의 건조한 산지에 분포하는 식물로 1코스 용두골, 2코스 고산골, 4코스 골안골 및 5코스 원기사 인근 내 비교적 낮은 지대에 광량이 많은 곳을 중심으로 확인하였다(Fig. 3A). 은꿩의다리(Thalictrum actaefolium var. brevistylum Nakai)는 중부 이남의 산지 숲속에 분포하는 식물로 4코스 매자골에서 대덕산으로 오르는 등산로 인근에서 확인하였다. 노랑갈퀴(Vicia chosenensis Ohwi)는 강원과 경북의 숲속에 분포하는 식물로 6코스의 월곡지에서 평안동산으로 가는 등산로와 인접하여 2개체를 확인하였다(Fig. 3b). 참갈퀴덩굴(Galium koreanum (Nakai) Nakai)은 중부 이남 산지의 풀밭에 분포하는 식물로 1코스의 장암사에서 고산골로 가는 등산로에서 3개체를 확인하였다(Fig. 3c). 오동나무(Paulownia coreana Uyeki)는 중부 이남에 분포하는 식물로 2코스의 고산골 입구, 3코스의 큰골 중턱, 4코스의 골안골 중턱에서 드문드문 확인하였다. 청괴불나무(Lonicera subsessilis Rehder)는 평안남도에서 전라남도에 이르기까지 주로 백두대간을 중심으로 분포하는 식물로 6코스 달비골에서 평안동산으로 가는 등산로에서 조금 떨어진 곳 산 중턱에서 확인하였다. 병꽃나무(Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey)는 우리나라 전국의 산지에 분포하며, 4코스를 제외한 모든 구간에서 확인하였다(Fig. 3d). 백운산원추리(Hemerocallis hakuunensis Nakai)는 우리나라 전국에 분포하며 2코스의 경우 헬기장으로 가는 임도를 따라 오르는 산지 중턱에서, 4코스의 경우 매자골에서 대덕산으로 오르는 길에서 확인하였다. 좀비비추(Hosta minor (Baker) Nakai)는 우리나라 전국에 분포하며, 골안골에서 대덕산으로 오르는 산 정상부에 이르러 확인하였다. 푸른마(Dioscorea coreana (Prain & Burkill) R. Knuth)는 2코스의 고산골, 3코스의 큰골 및 5코스의 달비골 저지대에서 확인하였다. Lee (1988)Daegu Forestry Experiment Station (1997)의 문헌과 비교해 보면 은꿩의다리, 왕벚나무, 참갈퀴덩굴, 청괴불나무, 섬초롱꽃, 백운산원추리 및 푸른마 등 7분류군은 본 조사를 통해 새롭게 확인하였으며, 키버들(Salix koriyanagi Kimura ex Goerz), 검팽나무, 닥나무(Broussonetiahanjiana M.Kim), 담배취(Saussurea conandrifolia) 및 지리대사초(Carex okamotoi) 5분류군은 확인하지 못했다.

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2020-033-04/N0820330413/images/kjpr_33_04_13_F3.jpg
Fig. 3.

Photographies of Korean endemic plants in the Apsan Park(A: Clematis brachyura Maxim., B: Vicia chosenensis Ohwi, C: Galium koreanum (Nakai) Nakai, D: Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey).

식물구계학적 특정식물

환경부(2019)에서 지정한 식물구계학적특정식물은 보전가치에 따라 Ⅰ등급부터 Ⅴ등급까지 평가하고 있으며, 본 조사에서는 총 52과 79속 91종 1아종 6변종 98분류군을 확인하였다(Table 6).

Table 6.

The list of floristic regional indicator plants(degree Ⅴ,Ⅳ and Ⅲ) investigated at Apsan park in Daegu

Degree Scientific name/ Korea name Az By Cx Dw Ev Fu Remark
Monotropa hypopithys L. 구상난풀 O
Asplenium pekinense Hance 사철고사리 O
Thuja orientalis L. 측백나무 O O Plt
Ulmus macrocarpa Hance 왕느릅나무 O O
Ulmus pumila L. 비술나무 O O
Jeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore 깽깽이풀 O
Prunus yedoensis Matsum. 왕벚나무 O O O O O Plt
Gueldenstaedtia verna (Georgi) Boriss. 애기자운 O
Wisteria floribunda (Willd.) DC. 등 O O O O
Ligustrum lucidum W.T.Aiton 당광나무 O Plt
Campanula takesimana Nakai 섬초롱꽃 O O O Plt
Bletilla striata (Thunb.) Rchb.f. 자란 O Plt
Selaginella tamariscina (P.Beauv.) Spring 바위손 O O O
Osmunda claytoniana L. 음양고비 O
Juniperus chinensis L. 향나무 O O O Plt
Betula davurica Pall. 물박달나무 O
Betula schmidtii Regel 박달나무 O O
Quercus glauca Thunb. 종가시나무 O Plt
Celtis koraiensis Nakai 왕팽나무 O
Clematis brachyura Maxim. 외대으아리 O O O O
Clematis fusca var. violacea Maxim. 종덩굴 O
Exochorda serratifolia S.Moore 가침박달 O O O O O O
Spiraea chinensis Maxim. 당조팝나무 O O O
Vicia chosenensis Ohwi 노랑갈퀴 O
Poncirus trifoliata (L.) Raf. 탱자나무 O O
Acer palmatum Thunb. 단풍나무 O O O O O O Plt
Ilex cornuta Lindl. & Paxton 호랑가시나무 O Plt
Corchoropsis psilocarpa Harms & Loes. 까치깨 O O
Vaccinium hirtum var. koreanum (Nakai) Kitam. 산앵도나무 O
Lysimachia vulgaris var. davurica (Ledeb.) R.Kunth 좁쌀풀 O
Chionanthus retusus Lindl. & Paxton 이팝나무 O O Plt
Callicarpa dichotoma (Lour.) K.Koch 좀작살나무 O Plt
Euphrasia maximowiczii Wettst. 앉은좁쌀풀 O
Veronica dahurica Steven 구와꼬리풀 O O
Lapsanastrum humile (Thunb.) J.H.Pak & K.Bremer 그늘보리뺑이 O
Scorzonera austriaca subsp. glabra (Rupr.) Lipsch. & Krasch. ex Lipsch. 멱쇠채 O O O

zA: 1 course, yB: 2 course, xC: 3 course, wD: 4 course, vE: 5 course, uF: 6 course, tPl.:planted.

본 조사지역 내 식물구계학적특정식물 중 Ⅴ등급은 구상난풀 1분류군, Ⅳ등급은 사철고사리(Asplenium pekinense Hance), 깽깽이풀 등 11분류군, Ⅲ등급은 바위손(Selaginella tamariscina (P.Beauv.) Spring), 박달나무(Betula schmidtii Regel) 등 24분류군, Ⅱ등급은 오리나무(Alnus japonica (Thunb.) Steud.), 붉은병꽃나무(Weigela florida (Bunge) A.DC.)등 18분류군 및 Ⅰ등급은 큰꽃으아리(Clematis patens C.Morren & Decne.), 하늘나리(Lilium concolor Salisb.) 등 44분류군으로 전체 98분류군을 확인하였다(Fig. 4). 조사 코스별로는 1코스에서 55분류군, 2코스에서 45분류군, 3코스에서 29분류군, 4코스에서 36분류군, 5코스에서 21분류군 및 6코스에서 22분류군을 확인하였다.

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2020-033-04/N0820330413/images/kjpr_33_04_13_F4.jpg
Fig. 4.

Photographies of floristic regional indicator plants in the Apsan Park(A: Monotropa hypopithys L., B: Ulmus pumila L., C: Wisteria floribunda (Willd.) DC., D: Osmunda claytoniana L.).

상대적으로 보전가치가 높은 Ⅴ등급과 Ⅳ등급종 중 출현빈도가 높은 식물로는 왕벚나무와 등(Wisteria floribunda (Willd.) DC.)이 5개 코스 및 4개 코스에서 출현하였으며 구상난풀, 사철고사리, 깽깽이풀, 애기자운, 당광나무(Ligustrum lucidum W.T.Aiton) 및 자란은 1개 코스에서만 확인하였다. 특히 Ⅴ등급종인 구상난풀은 우리나라 전역의 산지 숲속에서 자라는 부생식물로 5코스 상인배수지 인근에서 확인하였다. 현재 국가생물종지식정보시스템(http://www.nature.go.kr) 및 국립생물자원관에 등록된 표본 중 대구에서 확인된 바 없어 새로운 서식처를 확인한 것으로 판단되며, 서식처의 보전을 위해 적극적인 보전 대책 마련이 필요하다. 북방계 또는 남방계의 식물로 2개 아구에 걸쳐 분포하는 Ⅲ등급종은 물박달나무(Betula davurica Pall.), 박달나무, 가침박달, 노랑갈퀴 등의 북방계식물이 많이 분포하고 있었다. 이들은 대부분 중산간 지대 이상에서 출현하였으며 일부 구간은 석회암 지역의 특성을 반영한 것으로 판단된다.

귀화식물 및 생태계교란외래식물

앞산공원 일대의 귀화식물은 18과 46속 55종 2변종 총 57분류군을 확인하였다(Table 7). 조사 코스별로는 1코스 36분류군, 2코스 22분류군, 3코스 21분류군, 4코스 19분류군, 5코스 17분류군 및 6코스 7분류군을 확인하였다. Lee (1988)Daegu Forestry Experiment Station (1997)이 보고한 귀화식물은 15과 31속 36종 1변종 총 37분류군과도 다소 차이를 보였다. 또한 인근지역 주요 산지와 비교한 결과, 최정산 36분류군(Jun et al., 2019), 비슬산 34분류군(Kim et al., 2008). 팔공산 갓바위 일대 18분류군(Kim et al., 2019)과는 다소 차이를 보였다.

Table 7.

The list of naturalized plants investigated at Apsan park in Daegu

Scientific name/ Korea name Az By Cx Dw Ev Fu Remark
Fallopia convolvulus (L.) A.Love 나도닭의덩굴 O O O
Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴 O O
Rumex crispus L. 소리쟁이 O O
Phytolacca americana L. 미국자리공 O O O O
Mollugo verticillata L. 큰석류풀 O
Silene armeria L. 끈끈이대나물 O
Chenopodium album L. 흰명아주 O
Chenopodium ficifolium Smith 좀명아주 O O
Chenopodium glaucum L. 취명아주 O
Lepidium virginicum L. 콩다닥냉이 O
Thlaspi arvense L. 말냉이 O
Potentilla supina L. 개소시랑개비 O O O
Amorpha fruticosa L. 족제비싸리 O O O O O
Medicago lupulina L. 잔개자리 O
Robinia pseudoacacia L. 아까시나무 O O O O O O
Trifolium pratense L. 붉은토끼풀 O O
Trifolium repens L. 토끼풀 O O O O
Euphorbia maculata L. 큰땅빈대 O
Euphorbia supina Raf. 애기땅빈대 O
Ailanthus altissima (Mill.) Swingle 가죽나무 O O O O O
Abutilon theophrasti Medicus 어저귀 O O
Oenothera biennis L. 달맞이꽃 O O
Cuscuta pentagona Engelm. 미국실새삼 O
Ipomoea hederacea Jacq. 미국나팔꽃 O
Ipomoea hederacea var. integriuscula A. Gray 둥근잎미국나팔꽃 O
Ipomoea purpurea (L.) Roth 둥근잎나팔꽃 O
Datura stramonium var. chalybaea W.D.J. Koch 독말풀 O
Physalis angulata L. 땅꽈리 O
Veronica arvensis L. 선개불알풀 O O
Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀 O O O O Iv.t
Aster pilosus Willd. 미국쑥부쟁이 O O O O Iv.t
Bidens frondosa L. 미국가막사리 O O
Bidens pilosa L. 울산도깨비바늘 O O O O
Conyza bonariensis (L.) Cronquist 실망초 O
Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초 O O O O
Coreopsis lanceolata L. 큰금계국 O
Cosmos bipinnatus Cav. 코스모스 O O
Crassocephalum crepidioides (Benth.) S.Moore 주홍서나물 O
Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물 O
Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초 O O O O O O
Erigeron strigosus Muhl. ex Willd. 주걱개망초 O O O O
Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비 O O
Helianthus tuberosus L. 뚱딴지 O O O
Lactuca scariola L. 가시상추 O O Iv.t
Solidago serotina Aiton 미국미역취 O
Tagetes minuta L. 만수국아재비 O O O
Taraxacum officinale Weber 서양민들레 O O O O
Verbesina alternifolia (L.) Britton ex Kearney 나래가막사리 O
Tradescantia reflexa Raf. 자주닭개비 O
Dactylis glomerata L. 오리새 O O O
Eragrostis curvula Nees 능수참새그령 O
Festuca arundinacea Schreb. 큰김의털 O O
Lolium multiflorum Lam. 쥐보리 O
Panicum dichotomiflorum Michx. 미국개기장 O
Panicum virgatum L. 큰개기장 O
Paspalum dilatatum Poir. 큰참새피 O
Poa compressa L. 좀포아풀 O

zA: 1 course, yB: 2 course, xC: 3 course, wD: 4 course, vE: 5 course, uF: 6 course, tIv.: Invasive alien plants by the Ministry of Environment(2019).

도시화지수 및 귀화율을 산출한 결과 도시화지수는 17.76%, 귀화율은 7.91%로 각각 나타났다. 인근지역 주요 산지와 비교한 결과, 최정산 도시화지수 11.21%, 귀화율 6.43% (Jun et al., 2019), 비슬산 도시화지수 12.19%, 귀화율 7.26% (Kim et al., 2008). 팔공산 갓바위 일대 도시화지수 5.61%, 귀화율 7.56% (Kim et al., 2019)로 도시화지수와 귀화율 모두 다소 높게 나타났으며, 우리나라의 평균 귀화율 10.3%(Koh et al., 1995) 보다는 비교적 낮은 수치이다.

기존 연구와 비교하면, 본 조사에서는 털여뀌(Persicaria orientalis (L.) Spach), 애기수영(Rumex acetosella L.), 개비름(Amaranthus blitum L. subsp. oleraceus (L.) Costea), 털비름(Amaranthus retroflexus L.), 청비름(Amaranthus viridis L.), 개맨드라미(Celosia argentea L.), 다닥냉이(Lepidium apetalum Willd.), 회향(Foeniculum vulgare Mill.), 둥근잎유홍초(Quamoclit angulata (Lam.) Bojer), 창질경이(Plantago lanceolata L.), 기생초(Coreopsis tinctoria Nutt.), 개쑥갓(Senecio vulgaris L.), 방가지똥(Sonchus oleraceus L.), 도꼬마리(Xanthium strumarium L.) 등 14분류군은 확인하지 못했으며, 나도닭의덩굴(Fallopia convolvulus (L.) A.Love), 닭의덩굴(Fallopia dumetorum (L.) Holub), 큰석류풀(Mollugo verticillata L.), 끈끈이대나물(Silene armeria L.) 등 34분류군을 새롭게 확인하였다. 1988년대와 비교하여 귀화식물의 유입이 매우 많아졌으며, 이는 수많은 산책로가 조성되고, 천만 이상이 이용객이 왕래함에 따라 공간이 넓은 범위에 걸쳐 지속적으로 귀화식물이 공급되었기 때문인 것으로 판단된다. 특히, 1코스와 2코스에서 가장 많은 분류군이 출현한 것은 관리사무소, 사찰, 케이블카 탑승장 등의 시설물로 인해 사람의 왕래가 많고 조사횟수 또한 많았기 때문인 것으로 판단된다.

귀화식물 중 환경부 지정 생태계교란외래식물은 돼지풀(Ambrosia artemisiifolia L.), 미국쑥부쟁이(Aster pilosus Willd.) 및 가시상추(Lactuca scariola L.) 등 3분류군을 확인하였다. 미국쑥부쟁이와 돼지풀은 대부분의 코스에서 확인할 수 있었는데 앞산공원 산책로를 중심으로 저지대에 걸쳐 확산한 것으로 판단된다. 돼지풀은 북아메리카 원산으로 우리나라 전역의 민가, 길가, 빈터, 하천가 등에 분포한다. 1955년 제주에서 발견하였으며, 분단 이후 국내로 들어온 것으로 추정하고 있다(Lee and Oh, 1974). 자생력이 매우 강해 주변 식물의 생장을 억제시키며(Choi et al., 2010; Jun et al., 2019), 이를 제거하기 위해서는 돼지풀잎벌레(Ophraella communa LeSage)를 활용하는 방안이 연구된 바 있어(Kim et al., 2017), 이에 대한 대처도 고려할 필요가 있다. 미국쑥부쟁이는 북아메리카 원산으로 우리나라 전역의 민가, 길가, 빈터, 하천가 등에 분포한다. 분단 이후 들어온 것으로 추정하고 있으며(Kim and Kil, 2017), 여러해살이풀로 하예작업을 하여도 지하경이 발달하고 한번 발생하면 종자에 의해 계속 발생하는 등 생육 및 확산 우려가 매우 높은 수종으로 생육초기 혹은 개화 전 지하경까지 굴취를 우선으로 하는 방법을 고려해볼 필요가 있다(Kim et al., 2019). 가시상추는 유럽-서아시아 원산의 일년생 식물로 1978년 김포공항에서 처음 발견되었다(Jeon, 1993). 이후 주로 신설된 도로, 고속도로, 철로와 제방에 따라 확산하는데 이는 종자 내 관모에 의해 바람에 의한 산포가 가능하기 때문에, 도로변과 같이 넓게 개방된 곳일수록 차량 이동으로 인한 확산이 두드러진다(Kim et al., 2013). 이처럼 가시상추는 생활환이 짧고 종자생산능력이 높은 선구성 귀화식물로 생육지는 생육밀도가 낮고 교란이 빈번히 일어나는 지역을 중심으로 출현하고 있어 도로변을 중심으로 개화 전 직접 물리적으로 제거하는 등의 적극적인 관리가 필요하다(Kim et al., 2013).

아울러 귀화식물은 자연식생보다는 인위적 간섭을 받는 나지에 1차 천이를 이루는데(Lim and Hwang, 2006) 자연식생의 자연적 회복성을 고려한 생태복원의 측면에서 관리방안을 찾는 것이 적절하다(Sung et al., 2019). 귀화식물은 귀화식물이 분포할 수 있는 공간이 넓은 지역(Chae et al., 2019), 자연생태계가 교란된 지역 및 쉽게 침입이 가능한 나지 혹은 가장자리를 중심으로 쉽게 이입되므로(Sung et al., 2019) 시설물 주변을 정비하고, 자생종 중심의 식재를 통해 자연식생을 구현하는 것이 필요할 것으로 판단된다.

적요

본 연구는 대구시 앞산공원 일대 관속식물을 연구하기 위해 수행하였다. 조사는 2018년 4월부터 2019년 10월까지 총 39회에 걸쳐 수행하였고, 확인한 관속식물은 114과 382속 619종 5아종 77변종 12품종 5교잡종 3재배품종 등 총 721분류군으로 정리하였다. 산림청 지정 희귀식물 23분류군: 멸종위기종(CR) 왕벚나무 1분류군, 위기종(EN) 깽깽이풀 및 애기자운 2분류군, 취약종(VU) 왜박주가리 및 멱쇠채 등 8분류군, 약관심종(LC) 가침박달 등 11분류군 및 자료부족종(DD) 옥녀꽃대 1분류군을 확인하였다. 특산식물은 진범, 외대으아리, 노랑갈퀴 등 15분류군을 확인하였다. 환경부 지정 구계학적특정식물 98분류군: Ⅴ등급 구상난풀 1분류군, Ⅳ등급 사철고사리 등 11분류군, Ⅲ등급 바위손 등 24분류군, Ⅱ등급 오리나무 등 18분류군 및Ⅰ등급 큰꽃으아리 등 44분류군을 확인하였다. 귀화식물은 57분류군으로 이 중 생태계교란외래식물 돼지풀, 미국쑥부쟁이 및 가시상추 3분류군을 확인하였으며, 도시화지수는 17.76%, 귀화율은 7.91%로 대구 인근지역 주요 산지 및 과거 연구와 비교해 볼 때 다소 높은 도시화지수와 귀화율을 보였다. 이는 도심지와 가까워 접근성이 좋고 연간 천만 이상의 시민이 이용하고 있어 수많은 산책로가 개설되는 등 사람들의 왕래가 잦아지면서 귀화식물의 유입이 많아진 것으로 판단된다. 따라서 현재 자생식물들의 위협이 될 우려가 있어 생태계교란외래식물을 우선적으로 제거하는 등의 적극적이고 지속적인 관리가 필요하다.

Appendix

Appendix 1.

The list of vascular plants in Apsan Park

No. Taxa Lattices of
investigation
Rarez Ende-
micy
Floris-
ticW
Natur-
alizedv
1 2 3 4 5 6
Selaginellaceae 부처손과
1 Selaginella tamariscina (P.Beauv.) Spring 바위손 DGA2018-0443 O O O
Equisetaceae 속새과
2 Equisetum arvense L. 쇠뜨기 DGA2018-0269 O O O
Osmundaceae 고비과
3 Osmunda claytoniana L. 음양고비 DGA2018-0401 O
4 Osmunda japonica Thunb. 고비 고비_20181025_앞산 달비골 O O
Dennstardtiaceae 잔고사리과
5 Dennstaedtia hirsuta (Sw.) Mett. ex Miq. 잔고사리 DGA2018-0240 O O O O O O
6 Deparia japonica (Thunb.) M.Kato 진고사리 DGA2018-0357 O
7 Dennstaedtia wilfordii (T.Moore) Christ 황고사리 O
Pteridaceae 봉의꼬리과
8 Coniogramme intermedia Hieron. 고비고사리 DGA2018-0845 O
Aspleniaceae 꼬리고사리과
9 Asplenium incisum Thunb. 꼬리고사리 DGA2018-0061 O O O O O O
10 Asplenium pekinense Hance 사철고사리 DGA2018-0863 O
11 Asplenium ruprechtii Sa.Kurata 거미고사리 DGA2018-0402 O
12 Athyrium niponicum (Mett.) Hance 개고사리 DGA2018-0947 O O O O
13 Athyrium yokoscense (Franch. & Sav.) Christ 뱀고사리 DGA2018-0517 O O O O
Pteridium aquilinum var. latiusculum (Desv.)
Underw. ex A. Heller 고사리
O O O
14 Dryopteridaceae 관중과
15 Cyrtomium fortunei J.Sm. 쇠고비 쇠고비_20180531_앞산 고산골 O
16 Dryopteris bissetiana (Baker) C.Chr. 산족제비고사리 DGA2018-0441 O O O O O
17 Dryopteris chinensis (Baker) Koidz.
가는잎족제비고사리 DGA2018-0442
O O O O O O
18 Dryopteris erythrosora (D.C.Eaton) Kuntze
홍지네고사리 DGA2018-0857
O O
19 Dryopteris gymnophylla (Baker) C.Chr. 금족제비고사리 O
20 Dryopteris lacera (Thunb.) Kuntze 비늘고사리 O
21 Dryopteris monticola (Makino) C.Chr. 왕지네고사리 DGA2018-0860 O
22 Dryopteris sacrosanta Koidz. 애기족제비고사리 DGA2018-0082 O O O
23 Dryopteris simasakii var. paleacea (H. Itô)
Sa. Kurata 층층지네고사리
O
24 Dryopteris uniformis (Makino) Makino 곰비늘고사리 DGA2018-0001 O O O
25 Polystichum tripteron (Kunze) C.Presl 십자고사리 DGA2018-0464 O
Davalliaceae 넉줄고사리과
26 Davallia mariesii T.Moore ex Baker 넉줄고사리 DGA2018-0444 O O
27 Thelypteris glanduligera (Kunze) Ching 사다리고사리 O O
28 Thelypteris japonica (Baker) Ching 지네고사리 DGA2018-0861 O
29 Thelypteris palustris Schott 처녀고사리 DGA2018-0864 O
Polypodiaceae 고란초과
30 Pyrrosia petiolosa (Christ) Ching 애기석위 O
Ginkgoaceae 은행나무과
31 Ginkgo biloba L.
은행나무(식재) 은행나무_20190723_앞산 장암사~고산골
O O O O O
Pinaceae 소나무과
32 Abies holophylla Maxim. 전나무 전나무_20180411_전망대~안지랑골11 O O O
33 Cedrus deodara (Roxb. ex D.Don) G.Don 개잎갈나무 개잎갈나무
_20190723_앞산 장암사~고산골
O O O O
34 Larix kaempferi (Lamb.) Carrière 일본잎갈나무 DGA2018-0276 O O O O
35 Pinus densiflora Siebold & Zucc. 소나무 DGA2018-0172 O O O O O O
36 Pinus koraiensis Siebold & Zucc. 잣나무 DGA2018-0535(식재) O O O
37 Pinus parviflora Glauca Group 섬잣나무 글라우카그룹(식재) O O
38 Pinus rigida Mill. 리기다소나무 리기다소나무_20180509_앞산 매자골 O O O O
39 Pinus thunbergii Parl. 곰솔(식재) O
Cupressaceae 측백나무과
40 Chamaecyparis obtusa (Siebold & Zucc.) Endl.
편백 DGA2018-0225(식재)
O O O O
41 Juniperus chinensis 'Kaizuka' 가이즈카향나무 카이즈까향나무
_20180803_자락길(식재)
O
42 Juniperus chinensis L. 향나무(식재) 향나무_20180403_평안동산(식재) O O O
43 Juniperus rigida Siebold & Zucc. 노간주나무 DGA2018-0116 O O O O O
44 Thuja orientalis L. 측백나무(식재) O O LC
Taxaceae 주목과
45 Taxus cuspidata Siebold & Zucc. 주목 주목
_20190723_앞산 장암사~고산골(식재)
O VU
Juglandaceae 가래나무과
46 Platycarya strobilacea Siebold & Zucc. 굴피나무 DGA2018-0342 O O O O O
Salicaceae 버드나무과
47 Populus davidiana Dode 사시나무
48 Populus nigra var. italica Koehne 양버들 O O
49 Populus tomentiglandulosa T.B.Lee 은사시나무 DGA2018-0130(식재) O O O O O O
50 Populus x canadensis 이태리포플라 DGA2018-1019(식재) O O
51 Salix babylonica L. 수양버들 O
52 Salix caprea L. 호랑버들 DGA2018-0541 O O
53 Salix chaenomeloides Kimura 왕버들 왕버들
_20180711_앞산 고산골~잣나무단지
O
54 Salix koreensis Andersson 버드나무 O O O
Betulaceae 자작나무과
55 Alnus firma Siebold & Zucc. 사방오리 DGA2018-0100 O O
56 Alnus japonica (Thunb.) Steud. 오리나무 O
57 Alnus sibirica Fisch. ex Turcz. 물오리나무 DGA2018-0062 O O O O O
58 Betula davurica Pall. 물박달나무 물박달나무_잎
_20180625_앞산 용두골~산성산
O
59 Betula schmidtii Regel 박달나무 DGA2018-0467 O O
60 Carpinus tschonoskii Maxim. 개서어나무 O
61 Corylus heterophylla Fisch. ex Trautv. 개암나무 DGA2018-0018 O O O O O
62 Corylus sieboldiana Blume 참개암나무 DGA2018-0081 O O O
63 Corylus sieboldiana Blume var. mandshurica (Maxim.) 물개암나무 O
Fagaceae 참나무과
64 Castanea crenata Siebold & Zucc. 밤나무 밤나무_20181025_앞산 강당골 O O O O O O
65 Quercus acutissima Carruth. 상수리나무 DGA2018-0111 O O O O O O
66 Quercus aliena Blume 갈참나무 DGA2018-0042 O O O O O O
67 Quercus dentata Thunb. 떡갈나무 DGA2018-0159 O O O
68 Quercus glauca Thunb. 종가시나무(식재) O
69 Quercus mongolica Fisch. ex Ledeb. 신갈나무 DGA2018-0051 O O O O O O
70 Quercus palustris Munchh. 대왕참나무 대왕참나무_잎
_20180718_앞산자락길_고산골~앞산사무소
O
71 Quercus serrata Murray 졸참나무 DGA2018-0033 O O O O O O
72 Quercus variabilis Blume
굴참나무 굴참나무_수꽃_20180413_앞산_용두골
O O O O O O
Ulmaceae 느릅나무과
73 Celtis aurantiaca Nakai 산팽나무 산팽나무_20181025_앞산 강당골 O
74 Celtis koraiensis Nakai 왕팽나무 O
75 Celtis sinensis Pers. 팽나무 DGA2018-0091 O O O O O O
76 Ulmus davidiana Planch. 당느릅나무 O
77 Ulmus davidiana var. japonica (Rehder) Nakai
느릅나무 DGA2018-0112
O O O O O O
78 Ulmus macrocarpa Hance 왕느릅나무 왕느릅나무(추정)
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O O
79 Ulmus parvifolia Jacq. 참느릅나무 O
80 Ulmus pumila L. 비술나무 DGA2018-0021 O O
81 Zelkova serrata (Thunb.) Makino 느티나무 DGA2018-0093 O O O O O O
Eucommiaceae 두충과
82 Eucommia ulmoides Oliv. 두충 두충_20180509_앞산 매자골 O O O
Moraceae 뽕나무과
83 Broussonetia papyrifera (L.) L'Hér. ex Vent. 꾸지나무 DGA2018-0340 O
84 Cudrania tricuspidata (Carr.) Bureau ex Lavallée
꾸지뽕나무 DGA2018-0221
O
85 Morus alba L. 뽕나무 DGA2018-0153 O O O O O O
86 Morus bombycis f. dissecta Nakai ex Mori 가새뽕나무 가새뽕나무
_20180509_앞산 골안골
O O O
87 Morus bombycis Koidz. 산뽕나무 DGA2018-0092 O O O O
Cannabaceae 삼과
88 Humulus japonicus Sieboid & Zucc. 환삼덩굴 환삼덩굴
_20180509_앞산 매자골
O O O O O O
Urticaceae 쐐기풀과
89 Boehmeria longispica Steud. 왜모시풀 왜모시풀
_20190723_앞산 장암사~고산골1
O O O
90 Boehmeria platanifolia Franch. & Sav. 개모시풀 DGA2018-0367 O
91 Boehmeria spicata (Thunb.) Thunb. 좀깨잎나무 DGA2018-0520 O O O O O O
92 Pilea japonica (Maxim.) Hand.-Mazz. 산물통이 O
93 Pilea mongolica Wedd. 모시물통이 DGA2018-0663 O
94 Urtica laetevirens Maxim. 애기쐐기풀 애기쐐기풀
_20190723_앞산 장암사~고산골
O
Santalaceae 단향과
95 Thesium chinense Turcz. 제비꿀 DGA2018-0206 O O
Polygonaceae 마디풀과
96 Fallopia convolvulus (L.) A.Love 나도닭의덩굴 나도닭의덩굴
_20180515_앞산 평안동산~달비골
O O O
97 Fallopia dentatoalata (F.Schmidt) Holub 큰닭의덩굴 O
98 Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴 DGA2018-0689 O O
99 Fallopia japonica (Houtt.) RonseDecr. 호장근 DGA2018-0937 O
100 Fallopia multiflora (Thunb.) Haraldson 하수오 O
101 Persicaria dissitiflora (Hemsl.) H.Gross ex Mori
가시여뀌 DGA2018-0942
O
102 Persicaria filiformis (Thunb.) Nakai ex Mori 이삭여뀌 DGA2018-0593 O O O O
103 Persicaria hydropiper (L.) Delarbre 여뀌 O
104 Persicaria japonica (Meisn.) H.Gross ex Nakai 흰꽃여뀌 흰꽃여뀌
_20180928_앞산 강당골
O
105 Persicaria lapathifolia (L.) Delarbre 흰여뀌 O
106 Persicaria lapathifolia f. alba Y.N.Lee 흰명아주여뀌 O
107 Persicaria longiseta (Bruijn) Kitag. 개여뀌 DGA2018-0715 O O O
108 Persicaria muricata (Meisn.) Nemoto 넓은잎미꾸리낚시 DGA2018-0531 O
109 Persicaria nodosa (Pers.) Opiz 명아자여뀌 DGA2018-0687 O
110 Persicaria posumbu var. laxiflora (Meisn.) H. Hara
장대여뀌 DGA2018-0587
O O O O
111 Persicaria pubescens (Blume) H. Hara 바보여뀌 O
112 Persicaria sagittata (L.) H.Gross 미꾸리낚시 DGA2018-0713 O
113 Persicaria senticosa (Meisn.) H.Gross ex Nakai
며느리밑씻개 DGA2018-0428
O O O O O
114 Persicaria thunbergii (Siebold & Zucc.) H.Gross 고마리 O O O O
115 Persicaria trigonocarpa (Makino) Nakai 가는개여뀌 DGA2018-0638 O
116 Persicaria viscofera var. robusta (Makino) Hiyama
큰끈끈이여뀌 DGA2018-0678
O
117 Polygonum aviculare L.
마디풀 마디풀_20180515_청소년수련원~평안동산
O O O O
118 Rumex acetosa L. 수영 DGA2018-0482 O O
119 Rumex crispus L. 소리쟁이 DGA2018-0424 O O
Phytolaccaceae 자리공과
120 Phytolacca americana L. 미국자리공 미국자리공_20180502_앞산 고산골 O O O O
Molluginaceae 석류풀과
121 Mollugo pentaphylla L. 석류풀 DGA2018-0598 O
122 Mollugo verticillata L. 큰석류풀 DGA2018-0993 O
Aizoaceae 번행초과
123 Lampranthus spectabilis (Haw.) N.E.Br. 송엽국 O
Caryophyllaceae 석죽과
124 Arenaria serpyllifolia L. 벼룩이자리 O
125 Cerastium holosteoides var. hallaisanense (Nakai) Mizush. 점나도나물 O
126 Cucubalus baccifer var. japonicus Miq. 덩굴별꽃 DGA2018-0512 O
127 Dianthus chinensis L. 패랭이꽃 DGA2018-0498 O O O
128 Dianthus longicalyx Miq. 술패랭이꽃 O
129 Pseudostellaria davidii (Franch.) Pax 덩굴개별꽃 O O
130 Pseudostellaria heterophylla (Miq.) Pax 개별꽃 DGA2018-0391 O
131 Pseudostellaria palibiniana (Takeda) Ohwi 큰개별꽃 DGA2018-0013 O O O
132 Sagina japonica (Sw.) Ohwi 개미자리 DGA2018-0956 O
133 Silene armeria L. 끈끈이대나물 DGA2018-0545 O
134 Silene firma f. pubescens (Makino) Makino 털장구채 DGA2018-0780 O
135 Silene firma Siebold & Zucc. 장구채 DGA2018-0335 O O O O
136 Silene seoulensis Nakai 가는장구채 DGA2018-0565 O
137 Stellaria aquatica (L.) Scop. 쇠별꽃 DGA2018-0272 O O O O
138 Stellaria media (L.) Vill. 별꽃 DGA2018-0220 O O
Chenopodiaceae 명아주과
139 Chenopodium album L. 흰명아주 O
140 Chenopodium album var. centrorubrum Makino 명아주 DGA2018-0365 O O O O O O
141 Chenopodium album var. stenophyllum Makino
가는명아주 DGA2018-0674
O
142 Chenopodium ficifolium Smith 좀명아주 DGA2018-0766 O O
143 Chenopodium glaucum L. 취명아주 취명아주
_20180803_자락길(앞산공원~안지랑골)
O
Amaranthaceae 비름과
144 Achyranthes fauriei H.Lév. & Vaniot 털쇠무릎 DGA2018-0661 O
145 Achyranthes japonica (Miq.) Nakai
쇠무릎 쇠무릎_20180509_앞산 매자골
O O O O O
146 Amaranthus mangostanus L. 비름 O
Magnoliaceae 목련과
147 Magnolia denudata Desr. 백목련 DGA2018-0107 O O
148 Magnolia denudata var. purpurascens (Maxim.) Rehder & E.H.Wilson
자주목련 자주목련_20180411_전망대~안지랑골6
O
Lauraceae 녹나무과
149 Lindera erythrocarpa Makino 비목나무 DGA2018-0104 O O O O O O
150 Lindera glauca (Siebold & Zucc.) Blume 감태나무 감태나무
_20180403_앞산 강당골
O O O O O
151 Lindera obtusiloba Blume 생강나무 DGA2018-0024 O O O O O O
Cercidiphyllaceae 계수나무과
152 Cercidiphyllum japonicum Siebold &
Zucc. ex J.J.Hoffm. & J.H.Schult.bis 계수나무 계수나무_20180704_앞산 큰골
O O
Ranunculaceae 미나리아재비과
153 Aconitum pseudolaeve Nakai 진범 O O
154 Clematis apiifolia DC. 사위질빵 DGA2018-0745 O O O O O
155 Clematis brachyura Maxim. 외대으아리 DGA2018-0352 O O O O O
156 Clematis fusca var. violacea Maxim. 종덩굴 DGA2018-0462 O
157 Clematis patens C.Morren & Decne. 큰꽃으아리 DGA2018-0203 O
158 Clematis terniflora var. mandshurica (Rupr.) Ohwi
으아리 으아리_20180625_앞산 용두골~산성산
O O O O O
159 Hepatica asiatica Nakai 노루귀 노루귀_20180625_앞산 용두골~산성산 O
160 Ranunculus cantoniensis DC. 털개구리미나리 DGA2018-0372 O
161 Thalictrum actaefolium var. brevistylum Nakai 은꿩의다리 은꿩의다리
_20180509_앞산 골안골
O O
162 Thalictrum kemense var. hypoleucum (Siebold & Zucc.) Kitag.
좀꿩의다리 DGA2018-0432
O O O
Berberidaceae 매자나무과
163 Berberis thunbergii DC. 일본매자나무 일본매자나무
_20190723_앞산 장암사~고산골
O O
164 Jeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore
깽깽이풀 DGA2018-0027
O EN
165 Nandina domestica Thunb. 남천 남천_20190701_앞산 고산골 O O O
Lardizabalaceae 으름덩굴과
166 Akebia quinata (Houtt.) Decne. 으름덩굴 으름덩굴
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O O
Menispermaceae 방기과
167 Cocculus trilobus (Thunb.) DC. 댕댕이덩굴 DGA2018-0503 O O O O O
168 Menispermum dauricum DC.
새모래덩굴 새모래덩굴_20180704_앞산 큰골
O
Chloranthaceae 홀아비꽃대과
169 Chloranthus fortunei (A. Gray) Solms 옥녀꽃대 DGA2018-0129 O O DD
수련과
170 Nuphar oguraensis Miki var. akiensis Shimoda 남개연꽃 O
Aristolochiaceae 쥐방울덩굴과
171 Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴 O O O O O LC
172 Asarum sieboldii Miq. 족도리풀 O O O
Paeoniaceae 작약과
173 Paeonia lactiflora. 작약 작약_20190723_앞산 장암사~고산골 O
Actinidiaceae 다래나무과
174 Actinidia arguta (Siebold & Zucc.) Planch. ex Miq.
다래 다래_20180625_앞산 용두골~산성산
O
Guttiferae 물레나물과
175 Hypericum ascyron L. 물레나물 DGA2018-0579 O O O O
176 Hypericum erectum Thunb. 고추나물 DGA2018-0524` O
Papaveraceae 양귀비과
177 Chelidonium majus var. asiaticum (H. Hara) Ohwi
애기똥풀 DGA2018-0184
O O O O O
178 Corydalis pallida (Thunb.) Pers. 괴불주머니 O
179 Corydalis remota Fisch. ex Maxim. 현호색 DGA2018-0072 O O O
180 Corydalis speciosa Maxim. 산괴불주머니 DGA2018-0004 O O O O O O
Cruciferae 십자화과
181 Berteroella maximowiczii (Palib.) O.E.Schulz 장대냉이 DGA2018-0977 O
182 Capsella bursa-pastoris (L.) L.W.Medicus 냉이 DGA2018-0119 O O O O
183 Cardamine fallax L. 좁쌀냉이 DGA2018-0174 O O O
184 Cardamine flexuosa With. 황새냉이 DGA2018-0224 O O O
185 Cardamine impatiens L. 싸리냉이 DGA2018-0183 O O O
186 Cardamine leucantha (Tausch) O.E.Schulz 미나리냉이 DGA2018-0142 O O O O
187 Draba nemorosa L. 꽃다지 DGA2018-0140 O O
188 Lepidium virginicum L. 콩다닥냉이 DGA2018-0295 O
189 Rorippa indica (L.) Hiern 개갓냉이 DGA2018-0274 O O O O
190 Thlaspi arvense L. 말냉이 O
Platanaceae 버즘나무과
191 Platanus occidentalis L. 양버즘나무 양버즘나무_잎
_20180625_앞산 용두골~산성산
O O O
Crassulaceae 돌나물과
192 Hylotelephium erythrostictum (Miq.) H.Ohba 꿩의비름 O
193 Sedum kamtschaticum Fisch. & Mey. 기린초 DGA2018-0223 O O O O O O
194 Sedum polytrichoides Hemsl. 바위채송화 DGA2018-0435 O O O
195 Sedum sarmentosum Bunge 돌나물 DGA2018-0308 O O O O
Saxifragaceae 범의귀과
196 Astilbe rubra Hook.f. & Thomson 노루오줌 노루오줌
_20180711_앞산 고산골~잣나무단지
O O
197 Deutzia glabrata Kom. 물참대 O O
198 Deutzia parviflora Bunge 말발도리 DGA2018-0228 O O
199 Hydrangea macrophylla (Thunb.) Ser. 수국 수국
_20190723_앞산 장암사~고산골
O O
200 Hydrangea paniculata Siebold 나무수국 나무수국
_20180803_자락길(앞산공원~안지랑골)
O O
201 Hydrangea serrata f. acuminata (Siebold & Zucc.) E.H.Wilson
산수국 DGA2018-0399
O O O
202 Mukdenia rossii (Oliv.) Koidz. 돌단풍 O
203 Philadelphus tenuifolius Rupr. & Maxim.
얇은잎고광나무 얇은잎고광나무_새순_20180403_앞산 강당골
O O O O
204 Saxifraga stolonifera Meerb. 바위취 DGA2018-0333 O O O
Rosaceae 장미과
205 Agrimonia coreana Nakai 산짚신나물 O O
206 Agrimonia pilosa Ledeb. 짚신나물 DGA2018-0590 O O O O O O
207 Chaenomeles sinensis (Thouin) Koehne 모과나무 DGA2018-0152 O O
208 Chaenomeles speciosa (Sweet) Nakai 명자나무 O
209 Crataegus pinnatifida Bunge 산사나무 산사나무
_20180411_앞산_전망대~안지랑골2
O O O
210 Duchesnea indica (Andr.) Focke 뱀딸기 DGA2018-0222 O O O O O
211 Exochorda serratifolia S.Moore 가침박달 DGA2018-0166 O O O O O O LC
212 Geum aleppicum Jacq. 큰뱀무 DGA2018-0470 O O O
213 Kerria japonica (L.) DC.
황매화 황매화_20180411_앞산_케이블카~전망대
O O O
214 Kerria japonica f. pleniflora (Witte) Rehder 죽단화 죽단화
_20180803_자락길(앞산공원~안지랑골)
O O O O O
215 Malus baccata (L.) Borkh. 야광나무 DGA2018-0507 O O
216 Malus floribunda Siebold ex Van Houtte 꽃사과나무 DGA2018-0098 O O
217 Potentilla anemonefolia Lehm. 가락지나물 DGA2018-0312 O
218 Potentilla chinensis Ser. 딱지꽃 DGA2018-0351 O
219 Potentilla discolor Bunge 솜양지꽃 DGA2018-0951 O LC
220 Potentilla fragarioides var. major Maxim. 양지꽃 DGA2018-0048 O O O O O
221 Potentilla freyniana Bornm. 세잎양지꽃 DGA2018-0087 O O O
222 Potentilla niponica Th.Wolf 원산딱지꽃 DGA2018-0961 O
223 Potentilla supina L. 개소시랑개비 O O O
224 Prunus armeniaca L. 살구나무 O O O
225 Prunus donarium Sieb 겹벚나무 DGA2018-0150 O O
226 Prunus japonica var. nakaii (H.Lév..) Rehder 이스라지 DGA2018-0036 O O
227 Prunus mume (Siebold) Siebold & Zucc. 매실나무 DGA2018-0213 O O O O
228 Prunus padus L. 귀룽나무 DGA2018-0089 O O O O
229 Prunus persica (L.) Batsch 복사나무 DGA2018-0038 O O O O O O
230 Prunus sargentii Rehder 산벚나무 DGA2018-0097 O
231 Prunus serrulata var. pubescens (Makino) Nakai
잔털벚나무 DGA2018-0031
O O O
232 Prunus serrulata var. sontagiae Nakai 꽃벚나무
233 Prunus serrulata var. spontanea (Maxim.) E.H.Wilson
벚나무 DGA2018-0029
O O O O O
234 Prunus tomentosa Thunb. 앵도나무 DGA2018-0216 O O O
235 Prunus yedoensis Matsum. 왕벚나무 왕벚나무
_20180411_앞산_케이블카~전망대(식재)
O O O O O CR O
236 Pyrus pyrifolia (Burm.f.) Nakai 돌배나무 돌배나무
_20180803_자락길(앞산공원~안지랑골)
O
237 Rosa maximowicziana Regel 용가시나무 용가시나무
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O
238 Rosa multiflora Thunb. 찔레꽃 DGA2018-0218 O O O O O O
239 Rosa multiflora var. platyphylla Thory 덩굴장미 DGA2018-0300 O O
240 Rosa wichuraiana Crep. ex Franch. & Sav. 돌가시나무 DGA2018-0476 O O O O O
241 Rubus coreanus Miq. 복분자딸기 복분자딸기_20180531_앞산 고산골 O
242 Rubus crataegifolius Bunge 산딸기 DGA2018-0176 O O O O O O
243 Rubus ikenoensis H.Lév. & Vaniot 오엽딸기 오엽딸기
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O O
244 Rubus oldhamii Miq. 줄딸기 DGA2018-0035 O O O O O O
245 Rubus parvifolius L. 멍석딸기 DGA2018-0315 O O O O O O
246 Sanguisorba officinalis L. 오이풀 DGA2018-0631 O O O O O
247 Sorbus alnifolia (Siebold & Zucc.) C.Koch 팥배나무 DGA2018-0250 O O O O
248 Sorbus commixta Hedl. 마가목 O
249 Spiraea chinensis Maxim. 당조팝나무 DGA2018-0154 O O O
250 Spiraea prunifolia f. simpliciflora Nakai 조팝나무 DGA2018-0095 O O O O O
251 Spiraea pubescens Turcz. 아구장나무 DGA2018-0208 O O
252 Stephanandra incisa (Thunb.) Zabel 국수나무 DGA2018-0191 O O O O O O
Leguminosae 콩과
253 Albizia julibrissin Durazz. 자귀나무 DGA2018-0491 O O O O O
254 Amorpha fruticosa L. 족제비싸리 DGA2018-0369 O O O O O
255 Amphicarpaea bracteata subsp. edgeworthii (Benth.) H.Ohashi
새콩 DGA2018-0665
O O O O
256 Chamaecrista nomame (Siebold) H.Ohashi 차풀 DGA2018-0815 O
257 Desmodium podocarpum DC. 개도둑놈의갈고리 DGA2018-0616 O O
258 Desmodium podocarpum var. oxyphyllum (DC.) H.Ohashi
도둑놈의갈고리 도둑놈의갈고리_20180711_앞산 고산골~잣나무단지
O O
259 Glycine soja Siebold & Zucc. 돌콩 DGA2018-0798 O
260 Gueldenstaedtia verna (Georgi) Boriss. 애기자운 O EN
261 Indigofera heterantha Brandis 히말라야낭아초 DGA2018-0316 O
262 Indigofera kirilowii Maxim. ex Palib. 땅비싸리 DGA2018-0204 O O O O O O
263 Kummerowia striata (Thunb.) Schindl. 매듭풀 DGA2018-0485 O O O
264 Lathyrus davidii Hance 활량나물 O
265 Lespedeza bicolor Turcz. 싸리 DGA2018-0585 O O O O
266 Lespedeza cuneata G.Don
비수리 비수리_20190723_앞산 장암사~고산골
O O O O
267 Lespedeza cyrtobotrya Miq. 참싸리 DGA2018-0469 O O O O O
268 Lespedeza maximowiczii C.K.Schneid. 조록싸리 O O
269 Lespedeza maximowiczii var. tomentella Nakai
털조록싸리 DGA2018-0359
O O O O O O
270 Lespedeza tomentosa (Thunb.) Siebold ex Maxim.
개싸리 DGA2018-0611
O
271 Lespedeza virgata (Thunb.) DC. 좀싸리 DGA2018-0605 O
272 Lotus uliginosus Schkuhr 들벌노랑이 DGA2018-0302 O O
273 Maackia amurensis Rupr. 다릅나무 DGA2018-0387 O O O O O
274 Medicago lupulina L. 잔개자리 O
275 Pueraria lobata (Willd.) Ohwi 칡 칡_20190723_앞산 장암사~고산골 O O O O O O
276 Rhynchosia acuminatifolia Makino 큰여우콩 DGA2018-0826 O O O
277 Rhynchosia volubilis Lour. 여우콩 O O
278 Robinia pseudoacacia L. 아까시나무 DGA2018-0215 O O O O O O
279 Sophora flavescens Aiton 고삼 DGA2018-0345 O O O
280 Trifolium pratense L. 붉은토끼풀 DGA2018-0327 O O
281 Trifolium repens L. 토끼풀 DGA2018-0293 O O O O
282 Vicia angustifolia var. segetilis (Thuill.) K.Koch. 살갈퀴 DGA2018-0607 O
283 Vicia chosenensis Ohwi 노랑갈퀴 DGA2018-0265 O O O
284 Vicia unijuga A.Braun 나비나물 DGA2018-0828 O O O O O O
285 Vigna nakashimae (Ohwi) Ohwi & H.Ohashi 좀돌팥 DGA2018-0992 O
286 Wisteria floribunda (Willd.) DC. 등 등_20180411_전망대~안지랑골7 O O O O
Oxalidaceae 괭이밥과
287 Oxalis corniculata L. 괭이밥 O O
288 Oxalis stricta L. 선괭이밥 DGA2018-0321 O O O
Geraniaceae 쥐손이풀과
289 Geranium thunbergii Siebold & Zucc. 이질풀 DGA2018-0835 O
Euphorbiaceae 대극과
290 Acalypha australis L. 깨풀 DGA2018-0582 O O O
291 Euphorbia esula L. 흰대극 흰대극_20180403_앞산 강당골 O
292 Euphorbia humifusa Willd. ex Schltdl. 땅빈대 DGA2018-0599 O
293 Euphorbia maculata L. 큰땅빈대 DGA2018-0600 O
294 Euphorbia pekinensis Rupr. 대극 DGA2018-0137 O O O O O O
295 Euphorbia sieboldiana Morren & Decne. 개감수 DGA2018-0146 O O
296 Euphorbia supina Raf. 애기땅빈대 DGA2018-0578 O
297 Mallotus japonicus (L.f.) Müll.Arg. 예덕나무 DGA2018-1001 O
298 Phyllanthus urinaria L. 여우구슬 DGA2018-0602 O
299 Phyllanthus ussuriensis Rupr. & Maxim. 여우주머니 DGA2018-0668 O O
300 Securinega suffruticosa (Pall.) Rehder 광대싸리 DGA2018-0377 O O O O O O
Rutaceae 운향과
301 Dictamnus dasycarpus Turcz. 백선 DGA2018-0198 O O O O
302 Poncirus trifoliata (L.) Raf. 탱자나무 DGA2018-0451 O O
303 Zanthoxylum piperitum (L.) DC. 초피나무 초피나무
_20190723_앞산 장암사~고산골
O O
304 Zanthoxylum schinifolium Siebold & Zucc. 산초나무 DGA2018-0227 O O O O O O
Simaroubaceae 소태나무과
305 Ailanthus altissima (Mill.) Swingle 가죽나무 가죽나무_전경
_20180531_앞산 고산골
O O O O O
306 Picrasma quassioides (D.Don) Benn. 소태나무 DGA2018-0455 O O O O O
Polygalaceae 원지과
307 Polygala japonica Houtt. 애기풀 DGA2018-0475 O
Anacardiaceae 옻나무과
308 Rhus javanica L. 붉나무 붉나무_20180515_청소년수련원~평안동산 O O O O O O
309 Rhus trichocarpa Miq. 개옻나무 DGA2018-0173 O O O O O O
Aceraceae 단풍나무과
310 Acer buergerianum Miq. 중국단풍 DGA2018-0188 O O O O O
311 Acer negundo L. 네군도단풍 O
312 Acer palmatum Thunb. 단풍나무 DGA2018-0106(식재) O O O O O O
313 Acer pictum subsp. mono (Maxim.) Ohashi 고로쇠나무 고로쇠나무
_20180704_앞산 큰골
O O O
314 Acer pseudosieboldianum (Pax) Kom. 당단풍나무 당단풍
_20180515_청소년수련원~평안동산
O O
315 Acer saccharinum L. 은단풍 DGA2018-0371 O
316 Acer tataricum subsp. ginnala (Maxim.) Wesm. 신나무 DGA2018-0262 O O O O O O
Balsaminaceae 봉선화과
317 Impatiens balsamina L. 봉선화 봉선화
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O
318 Impatiens textori Miq. 물봉선 DGA2018-0756 O O O O
Aquifoliaceae 감탕나무과
319 Ilex cornuta Lindl. & Paxton 호랑가시나무(식재) O VU
320 Ilex macropoda f. pseudomacropoda (Loes.) H. Hara
민대팻집나무 DGA2018-0388
O
Celastraceae 노박덩굴과
321 Celastrus flagellaris Rupr. 푼지나무 DGA2018-0192 O O O O O
322 Celastrus orbiculatus Thunb. 노박덩굴 DGA2018-0381 O O O O O
323 Euonymus alatus (Thunb.) Siebold 화살나무 DGA2018-0189 O O O
324 Euonymus alatus f. ciliatodentatus (Franch. & Sav.) Hiyama
회잎나무 DGA2018-0248
O O O O O O
325 Euonymus fortunei (Turcz.) Hand.-Mazz. var.
radicans (Siebold ex Miq.) Rehder 줄사철나무
O
326 Euonymus hamiltonianus Wall. 참빗살나무 참빗살나무
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O
327 Euonymus japonicus Thunb.
사철나무 사철나무_20180411_앞산_케이블카~전망대
O O
328 Tripterygium regelii Sprague & Takeda 미역줄나무 미역줄나무
_20180928_앞산 강당골
O O
Buxaceae 회양목과
329 Buxus koreana Nakai ex Chung & al. 회양목 회양목
_20180411_앞산_사무소~케이블카
O O O O
330 Pachysandra terminalis Siebold & Zucc. 수호초 O
Rhamnaceae 갈매나무과
331 Rhamnus yoshinoi Makino 짝자래나무 짝자래나무
_20180509_앞산 매자골
O
Vitaceae 포도과
332 Ampelopsis brevipedunculata f. ciliata (Nakai) T.B.Lee
털개머루 DGA2018-0433
O O O
333 Ampelopsis heterophylla (Thunb.) Siebold & Zucc. 개머루 개머루
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O O O
334 Cayratia japonica (Thunb.) Gagnep. 거지덩굴 거지덩굴
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O
335 Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch.
미국담쟁이덩굴 DGA2018-0319
O O
336 Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch.
담쟁이덩굴 DGA2018-0366
O O O O O O
337 Vitis amurensis Rupr. 왕머루 DGA2018-0194 O O O O O
338 Vitis flexuosa Thunb. 새머루 DGA2018-0405 O O O
Tiliaceae 피나무과
339 Tilia amurensis Rupr. 피나무 DGA2018-0266 O O
340 Tilia mandshurica Rupr. & Maxim. 찰피나무 DGA2018-0500 O O
Malvaceae 아욱과
341 Abutilon theophrasti Medicus 어저귀 O O
342 Althaea rosea (L.) Cav. 접시꽃 O
343 Hibiscus syriacus L. 무궁화 DGA2018-0522 O O O
Sterculiaceae 벽오동과
344 Corchoropsis psilocarpa Harms & Loes. 까치깨 까치깨
_20180803_자락길(앞산공원~안지랑골)
O O
345 Corchoropsis tomentosa (Thunb.) Makino 수까치깨 DGA2018-0653 O O O O O
346 Firmiana simplex (L.) W.Wight 벽오동 DGA2018-0378 O O O O
Elaeagnaceae 보리수나무과
347 Elaeagnus multiflora Thunb. 뜰보리수 O
348 Elaeagnus umbellata Thunb. 보리수나무 DGA2018-0722 O
Violaceae 제비꽃과
349 Viola acuminata Ledeb. 졸방제비꽃 DGA2018-0121 O O O O O
350 Viola albida Palib. 태백제비꽃 태백제비꽃_20190701_앞산 고산골 O LC
351 Viola albida var. chaerophylloides (Regel) F.Maek. ex Hara
남산제비꽃 DGA2018-0010
O O O O O
352 Viola collina Besser 둥근털제비꽃 DGA2018-0019 O O
353 Viola keiskei Miq. 잔털제비꽃 DGA2018-0886 O O
354 Viola lactiflora Nakai 흰젖제비꽃 DGA2018-0094 O
355 Viola mandshurica W.Becker 제비꽃 DGA2018-0128 O O O O O O
356 Viola phalacrocarpa Maxim. 털제비꽃 DGA2018-0040 O O O
357 Viola rossii Hemsl. 고깔제비꽃 DGA2018-0147 O O O O
358 Viola variegata Fisch. ex Link 알록제비꽃 O
369 Viola variegata var. chinensis Bunge 자주알록제비꽃 DGA2018-0045 O O O
360 Viola verecunda A. Gray 콩제비꽃 DGA2018-0120 O O O
361 Viola yedoensis Makino 호제비꽃 호제비꽃_20180413_앞산_용두골 O
Cucurbitaceae 박과
362 Cucurbita moschata Duchesne 호박 O
363 Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino 돌외 돌외
_20180509_앞산 골안골
O
Lythraceae 부처꽃과
364 Lagerstroemia indica L. 배롱나무 O O O
Onagraceae 바늘꽃과
365 Circaea cordata Royle 쇠털이슬 DGA2018-0528 O O O
366 Circaea mollis Slebold & Zucc. 털이슬 DGA2018-0566 O
367 Oenothera biennis L. 달맞이꽃 DGA2018-1018 O O
Haloragaceae 개미탑과
368 Haloragis micrantha (Thunb.) R.Br. ex Siebold & Zucc.
개미탑 DGA2018-0626
O O O
Alangiaceae 박쥐나무과
369 Alangium platanifolium var. trilobum (Miq.) Ohwi
박쥐나무 DGA2018-0257
O O O O
Cornaceae 층층나무과
370 Cornus alba L. 흰말채나무 O
371 Cornus controversa Hemsl. 층층나무 DGA2018-0193 O O
372 Cornus florida L. 꽃산딸나무 DGA2018-0337 O
373 Cornus kousa F.Buerger ex Hance 산딸나무 O
374 Cornus officinalis Siebold & Zucc. 산수유 DGA2018-0101 O O
375 Cornus walteri F.T.Wangerin 말채나무 DGA2018-0347 O O O O O
Araliaceae 두릅나무과
376 Aralia cordata var. continentalis (Kitag.) Y.C.Chu 독활 DGA2018-0683 O O
377 Aralia elata (Miq.) Seem. 두릅나무 두릅나무_20180403_앞산 강당골 O O O O O
378 Eleutherococcus sessiliflorus (Rupr. & Maxim.) S.Y.Hu
오갈피나무 오갈피나무_20190723_앞산 장암사~고산골
O
379 Hedera rhombea (Miq.) Siebold & Zucc. ex Bean 송악 송악
_20180531_앞산 고산골
O O
380 Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz. 음나무 O
Umbelliferae 산형과
381 Anthriscus sylvestris (L.) Hoffm. 전호 전호
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O
382 Bupleurum falcatum L. 시호 O VU
383 Cymopterus melanotilingia (H.Boissieu) C.Y.Yoon 큰참나물 O
384 Peucedanum terebinthaceum (Fisch.) Fisch. ex DC.
기름나물 DGA2018-0698
O O O O O
385 Peucedanum terebinthaceum var. deltoideum Makino 산기름나물 O
386 Pimpinella brachycarpa (Kom.) Nakai 참나물 DGA2018-0830 O
387 Pimpinella koreana (Yabe) Nakai 가는참나물 가는참나물
_20180625_앞산 용두골~산성산
O
388 Sium suave Walter 개발나물 개발나물
_20180711_앞산 고산골~잣나무단지
O
389 Torilis japonica (Houtt.) DC. 사상자 DGA2018-0474 O O
Ericaceae 진달래과
390 Chimaphila japonica Miq. 매화노루발 DGA2018-0434 O
391 Monotropa hypopithys L. 구상난풀 0917_앞산 상인배수장 앞(구상난풀) O LC
392 Pyrola japonica Klenze ex Alef. 노루발 DGA2018-0256 O O O O O
393 Rhododendron indicum (L.) Sweet 영산홍 영산홍(식재)
_20180403_평안동산
O O O
394 Rhododendron mucronulatum Turcz. 진달래 DGA2018-0002 O O O O O O
395 Rhododendron schlippenbachii Maxim. 철쭉 DGA2018-0133 O O O O
396 Rhododendron yedoense f. poukhanense (H.Lév.)
M.Sugim. ex T.Yamaz. 산철쭉 산철쭉_20180411_전망대~안지랑골6 (1)
O O
397 Rhododendron 'Kirishima' 아잘레아 '기리시마'
아잘레아 '기리시마'(식재)_20190723_앞산 장암사~고산골
O O O
398 Vaccinium hirtum var. koreanum (Nakai) Kitam.
산앵도나무 DGA2018-0164
O
Primulaceae 앵초과
399 Androsace umbellata (Lour.) Merr. 봄맞이 DGA2018-0207 O
400 Lysimachia barystachys Bunge 까치수염 DGA2018-0384 O O O
401 Lysimachia clethroides Duby 큰까치수염 DGA2018-0385 O O O O O
402 Lysimachia japonica Thunb. 좀가지풀 DGA2018-0286 O O O
403 Lysimachia vulgaris var. davurica (Ledeb.) R.Kunth 좁쌀풀 O
Ebenaceae 감나무과
404 Diospyros kaki Thunb. 감나무 DGA2018-0310 O O O O O
405 Diospyros lotus L. 고욤나무 DGA2018-0254 O O O O O O
Styracaceae 때죽나무과
406 Styrax japonicusOleaceae Siebold & Zucc. 때죽나무 DGA2018-0252 O O O O O O
407 Styrax obassia Siebold & Zucc. 쪽동백나무 DGA2018-0398 O O
Symplocaceae 노린재나무과
408 Symplocos chinensis f. pilosa (Nakai) Ohwi 노린재나무 DGA2018-0390 O O
Oleaceae 물푸레나무과
409 Chionanthus retusus Lindl. & Paxton 이팝나무 DGA2018-0217(식재) O O LC
410 Forsythia koreana (Rehder) Nakai 개나리 DGA2018-0109(식재) O O O O O O O
411 Fraxinus rhynchophylla Hance 물푸레나무 DGA2018-0495 O O O O
412 Fraxinus sieboldiana Blume 쇠물푸레나무 DGA2018-0057 O O O O O
413 Ligustrum japonicum Thunb. 광나무 DGA2018-0370(식재) O O O O O
414 Ligustrum lucidum W.T.Aiton 당광나무(식재) O
415 Ligustrum obtusifolium Siebold & Zucc. 쥐똥나무 DGA2018-0328 O O O O O O
416 Osmanthus x fortunei 은목서(식재) O
417 Syringa oblata var. dilatata (Nakai) Rehder 수수꽃다리 수수꽃다리
_20180515_앞산 평안동산(식재)
O O
418 Syringa vulgaris 서양수수꽃다리 서양수수꽃다리
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛(식재)
O
Gentianaceae 용담과
419 Gentiana scabra Bunge 용담 O
420 Gentiana zollingeri Faw. 큰구슬붕이 DGA2018-0163 O O
421 Swertia pseudochinensis H. Hara 자주쓴풀 자주쓴풀
_20181025_앞산 달비골
O
Apocynaceae 협죽도과
422 Cynanchum paniculatum (Bunge) Kitag. 산해박 산해박
_20180625_앞산 용두골~산성산
O O O
423 Cynanchum wilfordii (Maxim.) Hemsl. 큰조롱 DGA2018-0574 O O O
424 Metaplexis japonica (Thunb.) Makino 박주가리 박주가리
_20180509_앞산 매자골
O O O
425 Tylophora floribunda Miq. 왜박주가리 DGA2018-0530 O O VU
Rubiaceae 꼭두서니과
426 Asperula maximowiczii Kom. 개갈퀴 DGA2018-0406 O O
427 Galium gracilens (A. Gray) Makino 좀네잎갈퀴 DGA2018-0976 O
428 Galium koreanum (Nakai) Nakai 참갈퀴덩굴 참갈퀴덩굴
_20190723_앞산 장암사~고산골
O O
429 Galium pogonanthum Franch. & Sav. 산갈퀴 DGA2018-0427 O
430 Galium pseudoasprellum Makino 갈고리네잎갈퀴 O
431 Galium spurium var. echinospermon (Wallr.) Hayek
갈퀴덩굴 DGA2018-0182
O O O O O
432 Galium verum var. asiaticum Nakai 솔나물 DGA2018-0490 O O O O O O
433 Gardenia jasminoides var. radicans (Thunb.) Makino 꽃치자 O
434 Paederia scandens (Lour.) Merr. 계요등 DGA2018-0584 O O O O O O
435 Rubia akane Nakai 꼭두서니 꼭두서니
_20180515_청소년수련원~평안동산
O O
436 Rubia chinensis Regel & Maack 큰꼭두서니 큰꼭두서니
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O O O O
437 Rubia cordifolia var. pratensis Maxim. 갈퀴꼭두서니 갈퀴꼭두서니
_20180502_앞산 고산골
O O
Polemoniaceae 꽃고비과
438 Phlox paniculata L. 풀협죽도 풀협죽도_20190723_앞산 장암사~고산골 O
Convolvulaceae 메꽃과
439 Calystegia hederacea Wall. 애기메꽃 DGA2018-0305 O
440 Calystegia sepium var. japonicum (Choisy) Makino 메꽃 메꽃
_20180515_앞산 평안동산
O
441 Cuscuta pentagona Engelm. 미국실새삼 DGA2018-0795 O
442 Ipomoea hederacea Jacq. 미국나팔꽃 DGA2018-0771 O
443 Ipomoea hederacea var. integriuscula A. Gray
둥근잎미국나팔꽃 DGA2018-0767
O
444 Ipomoea purpurea (L.) Roth 둥근잎나팔꽃 DGA2018-0768 O
Boraginaceae 지치과
445 Bothriospermum tenellum (Hornem.) Fisch. & C.A.Mey.
꽃받이 DGA2018-0179
O O O O
446 Lithospermum erythrorhizon Siebold & Zucc. 지치 DGA2018-0346 O O LC
447 Lithospermum zollingeri A.DC. 반디지치 DGA2018-0199 O
448 Trigonotis icumae (Maxim.) Makino 덩굴꽃마리 DGA2018-0144 O LC
449 Trigonotis peduncularis (Trevir.) Benth. ex Hemsl.
꽃마리 DGA2018-0186
O O O O O
Verbenaceae 마편초과
450 Callicarpa dichotoma (Lour.) K.Koch 좀작살나무 좀작살나무
_20190723_앞산 장암사~고산골(식재)
O
451 Callicarpa japonica Thunb. 작살나무 DGA2018-0382 O O O O O O
452 Caryopteris divaricata (Siebold & Zucc.) Maxim. 누린내풀 O
453 Clerodendrum trichotomum Thunb. 누리장나무 누리장나무
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O O O O O
Lamiaceae 꿀풀과
454 Agastache rugosa (Fisch. & Mey.) Kuntze
배초향 배초향_20180928_앞산 헬기장
O O O
455 Ajuga multiflora Bunge 조개나물 DGA2018-0196 O
456 Clinopodium chinense var. parviflorum (Kudo) H. Hara
층층이꽃 DGA2018-0832
O
457 Clinopodium chinense var. shibetchense (H.Lév.) Koidz.
산층층이 DGA2018-0625
O O
458 Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyl. 향유 DGA2018-0853 O
459 Elsholtzia splendens Nakai ex F.Maek. 꽃향유 DGA2018-0543 O O O
460 Isodon inflexus (Thunb.) Kudo 산박하 DGA2018-0748 O O O O O
461 Isodon serra (Maxim.) Kudo 자주방아풀 DGA2018-0710 O
462 Lamium amplexicaule L. 광대나물 DGA2018-0117 O
463 Leonurus japonicus Houtt. 익모초 익모초_20181025_앞산 강당골 O
464 Leonurus macranthus Maxim. 송장풀 DGA2018-0732 O
465 Mosla dianthera (Buch.-Ham. ex Roxb.) Maxim. 쥐깨풀 DGA2018-0591 O O O O O
466 Mosla dianthera var. nana (Hara) Ohwi 털쥐깨 DGA2018-0672 O
467 Mosla punctulata (J.F.Gmelin) Nakai 들깨풀 DGA2018-0680 O O
468 Perilla frutescens var. japonica (Hassk.) H. Hara 들깨 DGA2018-0746 O O O
469 Prunella vulgaris var. lilacina Nakai 꿀풀 DGA2018-0344 O O O
470 Scutellaria indica L. 골무꽃 O
471 Scutellaria pekinensis var. transitra (Makino) H. Hara
산골무꽃 DGA2018-0404
O O
472 Stachys japonica Miq. 석잠풀 DGA2018-0577 O
473 Teucrium viscidum var. miquelianum (Maxim.) Hara
덩굴곽향 DGA2018-0569
O
Solanaceae 가지과
474 Datura stramonium var. chalybaea W.D.J. Koch 독말풀 O
475 Physalis alkekengi var. franchetii (Mast.) Makino 꽈리 DGA2018-0749 O O
476 Physalis angulata L. 땅꽈리 DGA2018-1003 O
477 Solanum lyratum Thunb. 배풍등 배풍등
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O O O O
Scrophulariaceae 현삼과
478 Euphrasia maximowiczii Wettst. 앉은좁쌀풀 DGA2018-0707 O
479 Mazus pumilus (Burm.f.) Steenis 주름잎 주름잎
_20180515_청소년수련원~평안동산
O
480 Melampyrum roseum Maxim. 꽃며느리밥풀 O O
481 Melampyrum roseum var. ovalifolium Nakai ex Beauverd
알며느리밥풀 DGA2018-0620
O O O
482 Paulownia coreana Uyeki 오동나무 오동나무_20180502_앞산 고산골 O O O O
483 Paulownia tomentosa (Thunb.) Steud. 참오동나무 참오동나무
_20190723_앞산 장암사~고산골
O
484 Phtheirospermum japonicum (Thunb.) Kanitz
나도송이풀 DGA2018-0685
O
485 Siphonostegia chinensis Benth. 절국대 DGA2018-0632 O O
486 Veronica americana Schwein. 미국물칭개 DGA2018-0374 O
487 Veronica arvensis L. 선개불알풀 DGA2018-0139 O O
488 Veronica dahurica Steven 구와꼬리풀 DGA2018-0496 O O
489 Veronica didyma var. lilacina (H. Hara) T.Yamaz.
개불알풀 DGA2018-0275
O O
Bignoniaceae 능소화과
490 Campsis grandiflora (Thunb.) K.Schum. 능소화 능소화
_20180704_앞산 큰골
O O O
Acanthaceae 쥐꼬리망초과
491 Justicia procumbens L. 쥐꼬리망초 DGA2018-0595 O O O
Phrymaceae 파리풀과
492 Phryma leptostachya var. asiatica H. Hara 파리풀 DGA2018-0454 O O O O O
Plantaginaceae 질경이과
493 Plantago asiatica L. 질경이 DGA2018-0322 O O O O O O
Caprifoliaceae 인동과
494 Abelia x grandiflora (Rovelli ex André) Rehder
꽃댕강나무 꽃댕강나무_20180704_앞산 큰골(식재)
O O
495 Lonicera japonica Thunb. 인동덩굴 DGA2018-0354 O O O O
496 Lonicera praeflorens Batalin 올괴불나무 DGA2018-0009 O O O O O
497 Lonicera subsessilis Rehder 청괴불나무 O O
498 Viburnum arlesii Hemsl. 분꽃나무 DGA2018-0201 O O
499 Viburnum dilatatum Thunb. 가막살나무 DGA2018-0233 O O O O O O
500 Viburnum erosum Thunb. 덜꿩나무 DGA2018-0296 O O O O
501 Weigela florida (Bunge) A.DC. 붉은병꽃나무 O
502 Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey 병꽃나무 DGA2018-0143 O O O O O O
503 Weigela coraeensis Thunb. 일본병꽃나무 일본병꽃나무
_20180704_앞산 큰골(식재)
O
Valerianaceae 마타리과
504 Patrinia villosa (Thunb.) Juss. 뚝갈 DGA2018-0624 O O O
Valerianaceae 초롱꽃과
505 Adenophora triphylla var. japonica (Regel) H. Hara 잔대 잔대
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O
506 Campanula punctata Lam. 초롱꽃 O
507 Campanula takesimana Nakai 섬초롱꽃 섬초롱꽃
_20180704_앞산 큰골(식재)
O O O LC O
Asteraceae 국화과
508 Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀 DGA2018-0652 O O O O
509 Artemisia annua L. 개똥쑥 DGA2018-0878 O
510 Artemisia apiacea Hance ex Walp. 개사철쑥 DGA2018-0844 O
511 Artemisia dubia Wall. 참쑥 DGA2018-1009 O
512 Artemisia feddei H.Lév. & Vaniot 뺑쑥 DGA2018-0777 O
513 Artemisia japonica Thunb. 제비쑥 DGA2018-0618 O O O
514 Artemisia japonica var. angustissima (Nakai) Kitam.
실제비쑥 DGA2018-0778
O
515 Artemisia keiskeana Miq. 맑은대쑥 DGA2018-0639 O O O O O O
516 Artemisia princeps Pamp. 쑥 DGA2018-0776 O O O
517 Artemisia selengensis Turcz. ex Besser 물쑥 DGA2018-0758 O
518 Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom. 넓은잎외잎쑥 DGA2018-0755 O O O
519 Artemisia sylvatica Maxim. 그늘쑥 DGA2018-0509 O O
520 Aster ageratoides Turcz. 까실쑥부쟁이 DGA2018-0709 O
521 Aster meyendorfii (Regel & Maack) Voss 개쑥부쟁이 DGA2018-0695 O O
522 Aster pilosus Willd. 미국쑥부쟁이 DGA2018-0736 O O O O
523 Aster scaber Thunb. 참취 참취_20180928_앞산 강당골 O O O O
524 Atractylodes ovata (Thunb.) DC. 삽주 DGA2018-0238 O O O O O
525 Bidens bipinnata L. 도깨비바늘 DGA2018-0510 O
526 Bidens frondosa L. 미국가막사리 DGA2018-0676 O O
527 Bidens pilosa L. 울산도깨비바늘 DGA2018-0737 O O O O
528 Bidens tripartita L. 가막사리 가막사리_20180704_앞산 성불정 O O
529 Carpesium abrotanoides L. 담배풀 DGA2018-0752 O O
530 Carpesium cernuum L. 좀담배풀 DGA2018-0597 O O O
531 Carpesium divaricatum Siebold & Zucc. 긴담배풀 DGA2018-0561 O O O
532 Cirsium japonicum var. maackii (Maxim.) Matsum.
엉겅퀴 DGA2018-0350
O O
533 Conyza bonariensis (L.) Cronquist 실망초 DGA2018-0601 O
534 Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초 DGA2018-0670 O O O O
535 Coreopsis drummondii (D.Don) Torr. & A.Gray 금계국 금계국
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O O
536 Coreopsis lanceolata L. 큰금계국 DGA2018-0991 O
537 Cosmos bipinnatus Cav. 코스모스 DGA2018-0801 O O
538 Crassocephalum crepidioides (Benth.) S.Moore
주홍서나물 주홍서나물_20180928_앞산 강당골
O
539 Crepidiastrum chelidoniifolium (Makino) Pak & Kawano 까치고들빼기 O
540 Crepidiastrum denticulatum (Houtt.) Pak & Kawano
이고들빼기 DGA2018-0654
O O
541 Crepidiastrum sonchifolium (Maxim.) Pak & Kawano
고들빼기 DGA2018-0606
O O O O
542 Dendranthema boreale (Makino) Ling ex Kitam. 산국 DGA2018-0606 O
543 Dendranthema indicum (L.) Des Moul. 감국 DGA2018-0792 O
544 Dendranthema zawadskii (Herb.) Tzvelev 산구절초 DGA2018-0724 O O O
545 Dendranthema zawadskii var. latilobum (Maxim.) Kitam.
구절초 DGA2018-0847
O O O O O O
546 Eclipta prostrata (L.) L. 한련초(식재) O
547 Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물 O
548 Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초 DGA2018-0294 O O O O O O
549 Erigeron strigosus Muhl. ex Willd. 주걱개망초 DGA2018-0447 O O O O
550 Eupatorium japonicum Thunb. 등골나물 DGA2018-0555 O O O O
551 Eupatorium lindleyanum DC. 골등골나물 O
552 Eupatorium makinoi var. oppisitifolium (Koidz.) Kawahara & Yahara
벌등골나물 벌등골나물_20180531_앞산 고산골
O O O O
553 Euryops chrysanthemoides (DC.) B.Nord.
유리오프스 크리산세모이데스(식재)
O
554 Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비 DGA2018-0306 O O
555 Glebionis coronaria (L.) Cass. ex Spach 쑥갓 O
556 Helianthus tuberosus L. 뚱딴지 DGA2018-0549 O O O
557 Hemistepta lyrata Bunge 지칭개 DGA2018-0273 O O O O
558 Hieracium umbellatum L. 조밥나물 DGA2018-0623 O O O O O
559 Inula britannica var. japonica (Thunb.) Franch. & Sav.
금불초 DGA2018-0612
O O
560 Inula salicina var. asiatica Kitam. 버들금불초 O VU
561 Ixeridium dentatum (Thunb.) Tzvelev 씀바귀 DGA2018-0379 O
562 Ixeridium dentatum (Thunb.) Tzvelev f. albiflora (Makino) 흰씀바귀 O
563 Ixeris chinensis (Thunb.) Nakai 노랑선씀바귀 DGA2018-0318 O O
564 Ixeris debilis (Thunb.) A.Gray 벋음씀바귀 O
565 Ixeris stolonifera A. Gray 좀씀바귀 O
566 Ixeris strigosa (H.Lév. & Vaniot) J.H.Pak & Kawano
선씀바귀 DGA2018-0200
O O O
567 Lactuca indica L. 왕고들빼기 O O O O
568 Lactuca raddeana Maxim. 산씀바귀 O
569 Lactuca scariola L. 가시상추 가시상추
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O
570 Lapsanastrum humile (Thunb.) J.H.Pak & K.Bremer 그늘보리뺑이 O
571 Leibnitzia anandria (L.) Turcz. 솜나물 DGA2018-0056 O O O O
572 Petasites japonicus (Siebold & Zucc.) Maxim. 머위 머위
_20180413_앞산_용두골4
O
573 Picris hieracioides var. koreana Kitam. 쇠서나물 DGA2018-0655 O
574 Scorzonera albicaulis Bunge 쇠채 DGA2018-0353 O O VU
575 Scorzonera austriaca subsp. glabra (Rupr.)
Lipsch. & Krasch. ex Lipsch. 멱쇠채 DGA2018-0157
O O O VU
576 Sigesbeckia pubescens (Makino) Makino 털진득찰 털진득찰
_20180928_앞산 강당골
O
577 Solidago serotina Aiton 미국미역취 O
578 Solidago virgaurea subsp. asiatica Kitam. ex H. Hara
미역취 DGA2018-0696
O O O O
579 Syneilesis palmata (Thunb.) Maxim. 우산나물 O
580 Tagetes minuta L. 만수국아재비 DGA2018-0779 O O O
581 Tagetes patula L. 프렌치메리골드 DGA2018-0804 O
582 Taraxacum officinale Weber 서양민들레 DGA2018-0211 O O O O
583 Taraxacum platycarpum Dahlst. 민들레 O
584 Tephroseris kirilowii (Turcz. ex DC.) Holub 솜방망이 DGA2018-0197 O
585 Verbesina alternifolia (L.) Britton ex Kearney 나래가막사리 O
586 Youngia japonica (L.) DC. 보리뺑이 DGA2018-0175 O O O O O O
Liliaceae 백합과
587 Allium thunbergii G.Don 산부추 DGA2018-0783 O O
588 Allium tuberosum Rottler ex Spreng. 부추 O
589 Asparagus oligoclonos Maxim. 방울비짜루 DGA2018-0195 O O O
590 Asparagus schoberioides Kunth 비짜루 DGA2018-0235 O O O
591 Convallaria keiskei Miq. 은방울꽃 은방울꽃_20190701_앞산 고산골 O O
592 Disporum smilacinum A. Gray 애기나리 DGA2018-0245 O O O O O
593 Disporum viridescens (Maxim.) Nakai 큰애기나리 O
594 Erythronium japonicum (Balrer) Decne. 얼레지 얼레지
_20180531_앞산 고산골
O
595 Hemerocallis fulva (L.) L. 원추리(식재) O
596 Hemerocallis hakuunensis Nakai 백운산원추리 O O O
597 Hosta longipes (Franch. & Sav.) Matsum. 비비추 비비추
_20180704_앞산 큰골
O O O O
598 Hosta minor (Baker) Nakai 좀비비추 O O
599 Hosta plantaginea (Lam.) Asch. 옥잠화 옥잠화
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O O
600 Lilium amabile Palib. 털중나리 DGA2018-0407 O O O O O O
601 Lilium concolor Salisb. 하늘나리 DGA2018-0635 O O
602 Lilium lancifolium Thunb. 참나리 참나리
_20180625_앞산 용두골~산성산
O O O O O
603 Lilium tsingtauense Gilg 하늘말나리 DGA2018-0506 O O
604 Liriope platyphylla F.T.Wang & T.Tang 맥문동 맥문동
_20180803_자락길(앞산공원~안지랑골)
O O O O
605 Liriope spicata (Thunb.) Lour. 개맥문동 DGA2018-0551 O O O
606 Polygonatum lasianthum Maxim. 죽대 DGA2018-0239 O O
607 Polygonatum odoratum var. pluriflorum (Miq.) Ohwi
둥굴레 DGA2018-0161
O O O O
608 Polygonatum odoratum var. pluriflorum f. variegatum Y.N.Lee
무늬둥굴레 무늬둥굴레_20190430_앞산 강당골
O
609 Scilla scilloides (Lindl.) Druce 무릇 DGA2018-0610 O O
610 Smilax china L. 청미래덩굴 DGA2018-0110 O O O O O
611 Smilax nipponica Miq. 선밀나물 DGA2018-0268 O O O O O
612 Smilax riparia var. ussuriensis (Regel) Hara & T.Koyama
밀나물 DGA2018-0824
O O O O
613 Smilax sieboldii Miq. 청가시덩굴 DGA2018-0190 O O O O O
614 Hosta 'Pilgrim' 비비추 '필그림' 비비추 '필그림'_20180704_앞산 큰골 O O
615 Hosta spp. 무늬옥잠화 O
Agavaceae 용설란과
616 Yucca gloriosa L. 유카 유카_20180704_앞산 큰골(식재) O O
Amaryllidaceae 수선화과
617 Lycoris radiata (L'Hér.) Herb. 석산 석산
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛(식재)
O O
618 Lycoris squamigera Maxim. 상사화 O
Dioscoreaceae 마과
619 Dioscorea batatas Decne. 마 DGA2018-0429 O O O O O
620 Dioscorea nipponica Makino 부채마 DGA2018-0409 O O
621 Dioscorea septemloba Thunb. 국화마 DGA2018-0955 O
622 Dioscorea tokoro Makino ex Miyabe 도꼬로마 O
623 Dioscorea coreana (Prain & Burkill) R. Knuth 푸른마 푸른마
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O O O O
Iridaceae 붓꽃과
624 Iris pseudacorus L. 노랑꽃창포 DGA2018-0299(식재) O O
625 Iris rossii Baker 각시붓꽃 DGA2018-0114 O O O
626 Iris sanguinea Donn ex Horn 붓꽃 DGA2018-0298 O
Juncaceae 골풀과
627 Juncus effuusus var. decipiens Buchenau 골풀 DGA2018-0630 O O
628 Juncus tenuis Willd. 길골풀 DGA2018-0416 O O
629 Luzula capitata (Miq. ex Franch. & Sav.) Kom. 꿩의밥 DGA2018-0131 O O O O
630 Luzula multiflora (Ehrh.) Lej. 산꿩의밥 DGA2018-0954 O
Commelinaceae 닭의장풀과
631 Commelina communis L. 닭의장풀 DGA2018-0527 O O O O O O
632 Commelina communis var. angustifolia Nakai 좀닭의장풀 O
633 Streptolirion volubile Edgew. 덩굴닭의장풀 O
634 Tradescantia reflexa Raf. 자주닭개비 자주닭개비
_20190723_앞산 장암사~고산골
O
Poaceae 벼과
635 Agropyron ciliare (Trin.) Franch. 속털개밀 DGA2018-0419 O O O
636 Agropyron tsukushiense var. transiens (Hack.) Ohwi
개밀 DGA2018-0289
O
637 Agrostis clavata var. nukabo Ohwi 겨이삭 DGA2018-0922 O O
638 Alopecurus aequalis Sobol. 뚝새풀 DGA2018-0900 O
639 Arundinella hirta (Thunb.) Tanaka 새 DGA2018-0516 O O
640 Arundinella hirta var. ciliata Koidz. 털새 DGA2018-0874 O
641 Avena sativa L. 귀리 DGA2018-0952 O
642 Bromus japonicus Thunb. 참새귀리 DGA2018-0304 O O
643 Calamagrostis arundinacea (L.) Roth 실새풀 DGA2018-0876 O O
644 Calamagrostis epigeios (L.) Roth 산조풀 DGA2018-0941 O
645 Cleistogenes hackelii (Honda) Honda 대새풀 대새풀
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O O
646 Cymbopogon tortilis var. goeringii (Steud.) Hand.-Mazz.
개솔새 DGA2018-0488
O O
647 Dactylis glomerata L. 오리새 DGA2018-0420 O O O
648 Digitaria ciliaris (Retz.) Koel. 바랭이 DGA2018-0669 O O
649 Echinochloa crusgalli var. oryzicola (Vasinger) Ohwi
물피 DGA2018-0645
O
650 Echinochloa glabrescens Munro ex Hook. f. 대만피 DGA2018-0823 O
651 Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch 논피 DGA2018-0950 O
652 Eleusine indica (L.) Gaertn. 왕바랭이 DGA2018-0568 O O
653 Eragrostis curvula Nees 능수참새그령 DGA2018-0989 O
654 Festuca arundinacea Schreb. 큰김의털 DGA2018-0949 O O
655 Festuca ovina L. 김의털 DGA2018-0764 O O O
656 Festuca parvigluma Steud. 김의털아재비 DGA2018-0287 O O O O
657 Koeleria cristata (L.) Pers. 도랭이피 도랭이피
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O
658 Lolium multiflorum Lam. 쥐보리 DGA2018-0968 O
659 Melica onoei Franch. & Sav. 쌀새 O
660 Microstegium vimineum (Trin.) A.Camus 나도바랭이새 DGA2018-0581 O
661 Microstegium vimineum var. imberbe (Nees ex Steud.) Honda
큰듬성이삭새 DGA2018-0677
O O O O
662 Miscanthus sacchariflorus (Maxim.) Benth. 물억새 O
663 Miscanthus sinensis var. purpurascens (Andersson) Rendle
억새 DGA2018-0410
O O O O
664 Molinia japonica Hack. 진퍼리새 DGA2018-0969 O
665 Muhlenbergia japonica Steud. 쥐꼬리새 DGA2018-0873 O
666 Oplismenus undulatifolius (Ard.) P.Beauv. 주름조개풀 DGA2018-0368 O O O O O O
667 Panicum bisulcatum Thunb. 개기장 DGA2018-0363 O O
668 Panicum dichotomiflorum Michx. 미국개기장 O
669 Panicum virgatum L. 큰개기장 DGA2018-0875 O
670 Paspalum dilatatum Poir. 큰참새피 DGA2018-0640 O
671 Paspalum thunbergii Kunth ex Steud. 참새피 DGA2018-0841 O
672 Phalaris arundinacea L. 갈풀 DGA2018-0412 O
673 Phragmites communis Trin. 갈대 O O
674 Phragmites japonica Steud. 달뿌리풀 달뿌리풀
_20180711_앞산 고산골~잣나무단지
O O
675 Phyllostachys nigra (Lodd. ex Lindl.) Munro 오죽 O
676 Poa acroleuca Steud. 실포아풀 DGA2018-0277 O
677 Poa annua L. 새포아풀 DGA2018-0285 O
678 Poa bulbosa L. 개이삭포아풀 개이삭포아풀 DGA2018-0984 O
679 Poa compressa L. 좀포아풀 좀포아풀
_20190620_앞산_상인배수지~달서별빛
O
680 Poa sphondylodes Trin. 포아풀 DGA2018-0938 O O
681 Pseudosasa japonica (Siebold & Zucc. ex Steud.) Makino ex Nakai
이대 이대_20180413_앞산_용두골
O O O O O
682 Sasa borealis (Hack.) Makino 조릿대 조릿대_20180509_앞산 매자골 O O
683 Setaria faberii Herrm. 가을강아지풀 DGA2018-0701 O O
684 Setaria glauca (L.) P.Beauv. 금강아지풀 DGA2018-0671 O O
685 Setaria viridis (L.) P.Beauv. 강아지풀 DGA2018-0481 O O O
686 Setaria x pycnocoma (Steud.) Henrard ex Nakai 수강아지풀 O
687 Spodiopogon cotulifer (Thunb.) Hack. 기름새 O O
688 Spodiopogon sibiricus Trin. 큰기름새 DGA2018-0820 O O O
689 Sporobolus fertilis (Steud.) Clayton 쥐꼬리새풀 쥐꼬리새풀
_20180928_앞산 헬기장
O
690 Sporobolus japonicus (Steud.) Maxim. ex Rendle 나도잔디 나도잔디
_20180928_앞산 강당골
O
691 Stipa pekinensis Hance 나래새 DGA2018-0733 O
692 Themeda triandra var. japonica (Willd.) Makino 솔새 DGA2018-0413 O O O O
693 Zea mays L. 옥수수 옥수수_20190723_앞산 장암사~고산골 O
Araceae 천남성과
694 Pinellia ternata (Thunb.) Breitenb. 반하 DGA2018-0562 O
Cyperaceae 사초과
695 Carex breviculmis R.Br. 청사초 DGA2018-0902 O O
696 Carex ciliato-marginata Nakai 털대사초 DGA2018-0006 O O O O O
697 Carex dickinsii Franch. & Sav. 도깨비사초 O
698 Carex fernaldiana H.Lév. & Vaniot 실사초 DGA2018-0290 O
699 Carex forficula Franch. & Sav. 산뚝사초 산뚝사초
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O
700 Carex gibba Wahlenb. 나도별사초 DGA2018-0279 O O
701 Carex humilis var. nana (H.Lév. & Vaniot) Ohwi
가는잎그늘사초 DGA2018-0016
O O O O O
702 Carex laevissima Nakai 애괭이사초 DGA2018-0897 O
703 Carex lanceolata Boott 그늘사초 DGA2018-0135 O O O O
704 Carex leiorhyncha C.A.Mey. 산괭이사초 DGA2018-0280 O O O
705 Carex onoei Franch. & Sav. 바늘사초 DGA2018-0885 O
706 Carex pediformis var. pedunculata Maxim.
왕그늘사초 DGA2018-0046
O
707 Carex siderosticta Hance 대사초 대사초
_20190614_앞산 평안동산~달비골
O O O
708 Cyperus amuricus Maxim. 방동사니 DGA2018-1026 O O
709 Cyperus microiria Steud. 금방동사니 DGA2018-0703 O
710 Cyperus orthostachyus Franch. & Sav. 쇠방동사니 DGA2018-0719 O
711 Rhynchospora faberi C.B.Clarke 골풀아재비 DGA2018-0762 O
712 Scirpus mitsukurianus Makino 솔방울골 DGA2018-0800 O
Musaceae 파초과
713 Musa basjoo Siebold & Zucc. ex Iinuma 파초(식재) 파초
_20190723_앞산 장암사~고산골
O
Cannaceae 홍초과
714 Canna x generalis L.H.Bailey & E.Z.Bailey 칸나 O
Orchidaceae 난초과
715 Amitostigma gracile (Blume) Schltr. 병아리난초 DGA2018-0483 O
716 Bletilla striata (Thunb.) Rchb.f. 자란 자란
_20190723_앞산 장암사~고산골(식재)
O VU
717 Cephalanthera longibracteata Blume 은대난초 DGA2018-0202 O O
718 Goodyera schlechtendaliana Rchb.f. 사철란 O LC
719 Liparis kumokiri F.Maek. 옥잠난초 O
720 Platanthera mandarinorum Rchb.f. 산제비란 O
721 Spiranthes sinensis (Pers.) Ames 타래난초 DGA2018-0560 O

zRare, Rare Plants(CR: Critically Endangered, EN: Endangered Species, VU: Vulnerable, LC: Least Concerned, DD: Data Deficient), yEndemic, Endemic plants, wFloristic, Floristic regional indicator plants, vNaturalized, Naturalized plants.

Acknowledgements

본 연구는 국립수목원 연구의 “기후변화 취약 산림식물종 보전・적응 사업”지원에 의해 수행된 결과로서 이에 감사드립니다.

References

1
Chae, H.H., H.U. Ji, J.H. Min and Y.C. Kim. 2017. Report on the monitoring of special protection zone in Odaesan national park - Iris odaesanensis Y.N. Lee, Paeonia obovata Maxim. J. Leis. Res. 8:8-23 (in Korean).
2
Chae, H.H., Y.C. Kim, K.S. Lee, G.H. Nam, S.R. Lee, Y.J. Lee and Y.K. Lee. 2019. Floristic characteristics of vascular plants in the Dong-gang river basin ecological and scenery conservation area. Korean J. Environ. Ecol. 33(2):131-167 (in Korean).
10.13047/KJEE.2019.33.2.131
3
Cho, Y.H. J.H. Kim and S.H. Park. 2016. Grasses and sedges in South Korea. Geobook Publishing Co., Seoul, Korea. pp. 1-527 (in Korean).
4
Choi, B.S., D.Y. Song, C.G. Kim, B.H. Song, S.H. Woo and C.W. Lee. 2010. Allelopathic effects of common ragweed (Ambrosia artemisifolia var. elatior) on the germination and seedling growth of crops and weeds. Kor. J. Weed. Sci. 30(1):34-42 (in Korean).
10.5660/KJWS.2010.30.1.034
5
Christenhusz, M.J.M., J.L. Reveal, A. Farjon, M.F. Gardner, R.R. Mill and M.W. Chase. 2011. A new classification and linear sequence of extant gymnosperms. Phytotaxa 19:55-70.
10.11646/phytotaxa.19.1.3
6
Chung, G.Y., K.S. Chang, J.M. Chung, H.J. Choi, W.K. Paik and J.O. Hyun. 2017. A checklist of endemic plants on the Korea Peninsula. Korea J. Pl. Taxon. 47(3):264-288 (in Korean).
10.11110/kjpt.2017.47.3.264
7
Daegu Forestry Experiment Station. 1997. Flora of Daegu. Daegu Forestry Experiment Station, Daegu, Korea. pp. 1-101 (in Korean).
8
Daegu Metropolitan City. 2018. http://www.daegu.go.kr/cts/index.do. (in Korean).
9
Elzinga, C.L., D.W. Salzer and J.W. Willoughby. 1988. Measuring and monitoring plant population. U.S. Department of the Interior, Bereau of Land Management, USA. p. 477.
10
Grubb, J.P. 1977. The maintenance of species-richness in plant communities: the importance of the regeneration niche. Biol. Rev. 52:107-145.
10.1111/j.1469-185X.1977.tb01347.x
11
Jeon, E.S. 1993. Newly reported naturalized plants (Ⅶ). Ama. Bot. Club of Korea 29:412-413 (in Korean).
12
Jun, M.J., E.M. Lee, S.M. Park, J.W. Bae, M.W. Na, Y.J. Hwang, S.M. Choi and S.J. Park. 2019. Flora of Mt. Choejeong (Daegu). Korean J. Plant Res. 32(2):170-200 (in Korean).
13
Kariyama, S. and H. Kobatake. 1988. Naturalized plants of Gagyuzan, Takahashi-City, Okayama prefecture. Japan. Bull. Kurashiki Mus. Nat. Hist. 3:31-40.
14
Kim, C.G. and J.H. Kil. 2017. Alien flora of the Korean Peninsula. Econature Publishing Co., Seoul, Korea. p. 102 (in Korean).
15
Kim, H.J., D.S. Kim, K.S. Oh, Y.D. Lee, S.Y. Lee, H.J. Lee and D.E. Kim, 2017. The distribution of the exotic species, Ophraella communa Lesage (Coleoptera, Chrysomelidae) and their applicability for biological control against ragweed Ambrosia artemisifolia L. on Jeju Island. Korean J. Environ. Biol. 35(4):437-445 (in Korean).
10.11626/KJEB.2017.35.4.437
16
Kim, H.S., Y.J. Cho and S.R. Kwak. 2019. Management plan and distribution of ecosystem disturbed plants in the lower Yeongsan river area. J. K. I. 31(1):257-276 (in Korean).
10.26840/JKI.31.1.257
17
Kim, J.H., Y.H. Kim, C.Y. Yoon and J.H. Kim. 2008. The flora of Mt. Biseul in Daegu. Korean. J. Environ. Ecol. 22(5):481-504 (in Korean).
18
Kim, M.H. 2010. Citizen's needs and uses on greenspace of mountainous parks -Focusing on Mt. Apsan (front mountain) in Daegu. Department of Forestry. MS Thesis, Keimyung University, Korea. pp. 1-62 (in Korean).
19
Kim, T.K. J.H. Ra and W.H. Lim. 2019. Analysis of the differences in the vascular flora distributed in the Gatbawi district of Palgongsan Natural Park. Korean J. Plant Res. 32(1):72-85 (in Korean).
20
Kim, T.Y. and J.S. Kim. 2018. Woody plants of Korean Peninsula. Dolbegae Publishing Co., Paju, Korea. pp. 1-715 (in Korean).
21
Kim. Y.H., J.H. Kil, S.M. Hwang and C.W. Lee. 2013. Spreading and distribution of Lactuca scariola, invasive alien plant, by habitat types in Korea. Weed Turf. Sci. 2(2):138-151 (in Korean).
10.5660/WTS.2013.2.2.138
22
Koh, K.S., I.G. Kang, M.H. Suh, J.H. Kim, K.D. Kim, J.H. Kil, H.I. Rhu, D.S. Kong, E.B. Lee and E.S. Chun. 1995. Survey for ecological impact by naturalized organisms (Ⅰ) - Naturalized plants -. National Institute of Environmental Research. pp. 5-215 (in Korean).
23
Korean Fern Society. 2005. Ferns and Fern Allies of Korea. Geobook Publishing Co., Seoul, Korea. pp. 1-399 (in Korean).
24
Korea Meteorological Administration. 1981~2010. Meteorological information. http://www.kma.go.kr.
25
Korea National Arboretum. 2009. Rare Plants Data Book of Korea. Geobook Publishing Co., Seoul, Korea. pp. 1-332 (in Korean).
26
Korea National Arboretum. 2012. Fieldguide : Naturalized plants of Korea. National Arboretum, Pocheon, Korea (in Korean).
27
Korea National Arboretum. 2017. Checklist of vascular plants in Korea. Samsungadcom Publishong Co., Seoul, Korea. pp. 3-1000 (in Korean).
28
Lee, D.H. 2016. Knowing right from Korean wildflower. Bookbee Publishing Co., Seoul, Korea. pp. 1-988 (in Korean).
29
Lee, E.K. 1988. Actual forest vegetation and flora of Apsan natural park in Daegu. Department of Forestry, MS Thesis, Kyungpook University, Korea. pp. 1-50 (in Korean).
30
Lee, T.B. 2003a. Coloured Flora of Korea. Vol. I. Hyangmunsa Publishing Co., Seoul, Korea. pp. 1-914 (in Korean).
31
Lee, T.B. 2003b. Coloured Flora of Korea. Vol. II.. Hyangmunsa Publishing Co., Seoul, Korea. pp. 1-910 (in Korean).
32
Lee, Y.N. and Y.J. Oh. 1974. Naturalized plants in Korea (1). Kor. Res. Inst. Better Living 12:87-93 (in Korean).
33
Lim, D.O. and I.C. Hwang. 2006. Exotic plants conservation in Gayasan National Park. Korean. J. Environ. Ecol. 20(3):281-288 (in Korean).
34
Melchior, H. 1964. A Engler's Syllabus der Pflanzenfamilien Band II. Gebruder Bornteaeger, Berlin, Germany. pp. 1-666 (in German).
35
Melchior, H. and E. Werdermann. 1954. An Engler's syllabus der pflanzenfamilien. Band I. Gebruder Bornteaeger, Belin, Germany. pp. 1-367 (in German).
36
Namata, M. 1975. Naturalized Plants. Dai Nippon printing Co., Tokyo, Japan. pp. 5-160.
37
National Institute of Ecology. 2019. A guide to the fifth national natural environment research (Appendix). National Institute of Ecology, Seocheon, Korea. pp. 113-148 (in Korean).
38
Oh, J.H., J.S. Kim, H.Y. Kim, H.J. Cho. 2019. Changes in Composition and Structure of Forest Vegetation of Apsan Park, Daegu Metropolitan City. J. Korean Soc. For. Sci. 108(2):177-188 (in Korean).
39
Park, I.H., H.Y. Lee, K.J. Cho and G.S. Jang. 2010. An analysis of major trail deterioration in urban natural park - A focus on Apsan park in Daegu Metropolitan City -. J. KILA. 38(3):33-40 (in Korean).
40
Pickett, S.T.A. 1980. Non-equilibrium coexistence of plants. Bull. Torrey Bot. Club 107:238-248.
10.2307/2484227
41
Pickett, S.T.A. and J.N. Thompson. 1978. Patch dynamics and the design of nature reserves. Biol. Conserv. 13:27-36.
10.1016/0006-3207(78)90016-2
42
Sung, J.W., J.W. Yoon, H.T. Shin, J.K. Bae, S.G. Kang and M.H. Yi. 2019. The vascular plants in Mt. Guryong, Korea. Korean J. Plant Res. 32(5):589-614 (in Korean).
43
Wilkinson, D.M. 1999. The disturbing of intermediate disturbance. Oikos 84:145-147.
10.2307/3546874
44
Yim, Y.J. and E.S. Jeon. 1980. Distribution of naturalized plants in the Korean peninsula. J. Plant Biol. 23:69-83 (in Korean).
페이지 상단으로 이동하기